Finliler Neden İsveçlilere Rus, Ruslaraysa Viyanalı Der?
rus adı nereden gelir? kiev rusu falan feşmekân iyi hoş da, rus nedir? niye çükübik ya da fikibok değil de rus?
ingilizcesi "rowing" (benzediği için belirtme gereği duydum) olan kürek çekme fiilinden gelir bu ad. isveççesi "ro", aletin adı da "rodd". kürek çekmek diyince aklımıza ilk gelen eski topluluk hangisi? elbette vikingler, yani isveçlileri de kapsayan, finlilerin burnunun dibinde yaşayan insanlar.
finlilerin bu sözcükleri kendi dillerine uyarlamasıyla günümüzdeki ruotsi adı çıkmıştır, yani fin dilinde isveç. işin ilginç yanı, rus adı da tam olarak buradan geliyor. yani finlilerin isveçlilere taktığı adı tüm dünya ruslara takıyor. (burada bir parantez açalım: fince ülke adları genel anlamda başka hiçbir dile benzemez. kendilerine de herkes finland derken onlar bataklık anlamındaki suo sözcüğünden gelen -ki bunun da türkçe su sözcüğünden geliyor olması kuvvetle muhtemel- suomi adını veriyor). bunun nedeni de ilk rusların vikinglerin bir kolu olan vareglerden geldiğine inanılması.
peki finliler ruslara ne diyor?
venäjä. ne alaka?
sen git rusların adını koy, sonra o koyduğun adı kullanma başka ad kullan. burada da devreye avrupa'da yer ve halk adlarında görülen fakat kökü tam bilinmeyen bir yapı geliyor. fince'de rusya anlamına gelen bu sözcüğün aynı kökten türeyen viyana (wien, vienna) ve venedik (venice, venezia) adlarıyla bir bağlantısı olduğu dilbilimciler ve tarihçiler tarafından biliniyor ancak ayrıntıları henüz netleşmiş değil. kısacası rusya'ya venäjä denmesinin nedeni baltık bölgesinde hüküm süren ve modern slavların atası olarak kabul edilen "vistula veneti" kabileleri. ama onların adıyla venedik ve viyana'nın adını veren kök nasıl bir bağlantıya sahip, işte bunun net bilimsel açıklaması henüz yok.
bu kadar kafa ütülemişken konuyla dolaylı yoldan ilgisi olan bir bilgi daha paylaşayım: venezuella ülkesinin adı da aslında "küçük venedik" demek. venezia --> venezuela.
