Google'ın Huawei Telefonlara Verdiği Desteği Kısıtlaması Ne Anlama Geliyor?
Google, Çinli Huawei şirketi ile anlaşmasını sınırlandırdı
Kararın gerekçesi ise, ABD Başkanı Trump'ın, ulusal güvenlik riski teşkil ettiğine inanılan yabancı iletişim firmalarının ABD'li firmaların teknolojilerini kullanmasını yasaklayan kararı. Bu kararda, açıklanan kara listedeki yabancı şirketlerin hükümet izni olmadan Amerikalı şirketlerin geliştirdiği teknolojiyi kullanamayacağını açıklamıştı.
Dünyanın en büyük ikinci akıllı telefon üreticisi Huawei de bu listede yer alan şirketler arasına eklendi.
Google'ın çatı şirketi olan Alphabet, Huawei ile yazılım, donanım ve teknik servis hizmetlerini içeren anlaşmanın kapsamını daralttığını duyurdu
Bundan sonraki Huawei telefonlarında Google'ın geliştirdiği Android işletim sistemi güncellenemeyecek.
Şimdilik Huawei telefon sahibi kişiler bu karardan etkilenmiyor ancak yeni bir Android güncellemesi geldiğinde buna ulaşamayacaklar
Bu da Google Play, Gmail ya da YouTube gibi uygulamaların Huawei telefonlarda çalışmayabileceği anlamına geliyor.
Çin'in Huawei telefonları casusluk için kullanabileceği İngiltere ve ABD'de sık sık dile getiriliyordu
Ancak bir süredir devam eden ticaret savaşlarının, durumun asıl sebebi olabileceği de konuşulmakta. Bakalım neler olacak? Bu karar Huawei'nin, zamanında Windows Phone'un yaşadığını yaşamasına mı sebep olacak?
Sözlük yazarlarının yorumlarıyla olayı inceleyelim
abd'den dışarı ihracat yapan şirketlerin yasal olarak izlemek zorunda oldukları "denied parties", yani "yasaklı ögeler" adlı bir liste var. bu aslında tek bir liste değil. devlete bağlı değişik kurumların kendi yasal çerçeveleri içinde oluşturup birbirleri ile paylaştıkları listelerin toplamı bu.
bahsedilen durum gümrük ile alakalı değil. o apayrı bir regülasyon. bahsedilen kara liste tam anlamıyla yasak getiriyor. bir kere bu listeye düşen kurum ya da şahıslara satış yapmak, ya da onlara tedarikte bulunmak yasak. bu yasağı delmenin ciddi yaptırımları var. ihracat işindeki her şirket, kargo prosedürünün bir parçası olarak her siparişi bu yasaklı listeden geçirmek zorunda. bu yalnızca şirket adı ile sınırlı da değil. adresler, şirkete bağlı bazı şahıs isimleri de bu listede bulunabiliyor.
eğer huawei bu listelerden birine alınmışsa, ki alınmış gibi görünüyor, android işletim sistemine yakın zamanda veda etmesi işten bile değil.
android, google tarafından ihraç edilen bir ürün. bu ürünün "open source" ya da "açık kaynak" lisansı ile dağıtılmasının zerre önemi yok. ihracat kanunlarına göre ürünün fiyatı ya da lisans durumu önemsiz. öte yandan, bazı kaynaklara göre "açık kaynak" olarak dağıtılan fonksiyonlara erişim devam edecekmiş. net bir durum yok.
bu durum kimi daha çok etkiler? huawei'yi mi, yoksa google'ı mı?
çin'in nüfusuna bakıp da "google mahvoldu" demeden önce biraz rakamlara bakalım.
çin'de kullanılan işletim sistemleri arasında android %75 civarındaki pazar payı ile açık ara birinci. ikinci sırada ise apple'ın ios'i var. onun pazar payı %25 civarında. kaynak...
google android'den pek para kazanmıyor. google'ın para kazanma cihazı arama motoru ve bu sayede elde edilen reklam geliri.
peki arama motorlarında çin'deki durum ne?
ocak 2019 itibarı ile google'ın bu pazardaki payı, sıkı durun, %0.30. pazar lideri %71 ile baidu. onu da diğer çinli şirketler takip ediyor. kaynak...
bu durum diyor ki, huawei gibi şirketler ürünlerini android ile çalıştırıp satıyorlar, ama iş ticari gelire gelince bu cihazlara kendi ürünlerini yükleyip parayı çin'de tutuyorlar.
tabii ki huawei artık çin dışında da tanınıp bilinen bir marka. avrupa'da da pazar payı var. google için risk aslında orada.
huawei zaten böyle bir gelişme beklediği için kendi sistemini üretme aşamasındaymış. yaparlar yapmasına da, sonucu ne olur bilemem. microsoft bile o pazara giremedi. sıfırdan üretilen çinli bir sistem çin dışında ne kadar tutar, kestirmek zor.
eğer bu yasak kısa dönemli kalmayıp uzun döneme yayılırsa, bundan en büyük katkıyı koreliler görecektir. ikincil olarak da apple'a yarar. eğer pazardaki kayma korelilere doğru olursa, google bundan zararlı çıkmaz.
aslında burada daha geniş çaplı bir durum var. bu kısıtlama abd'li donanım üreticilerini ve bu ürünleri kullanan diğer huawei ürünlerini de etkiler. konu sadece google ile ilgili değil. bekleyelim, görelim. daha net konuşmak için henüz çok erken.
Huawei, Windows Phone (Nokia Lumia'lardaki sistem) gibi tamamen bitebilir mi?
ekleme: google bunu ilk defa huawei’ye yapmıyor. zte’ye de yaptı. huawei salak bir şirket değilse zaten bunu bekliyordur. kısaca elindeki kartı oynama sırası çin tarafında.
1) google zaten çin'de yıllardır yasak. yani çin'de aldığınız herhangi bir huawei telefonda, xiaomi telefonda zaten google play yoktu. insanlar google play ne zaten bilmiyorlar. peki hangi app store'u kullanıyorlar? mi store, baidu store falan gibi çeşitli platformlar var. kısaca huawei’nin çin içinde işleri bu olaydan etkilenmeyecektir. çin diyip geçmeyin, 850 milyon telefon kullanıcısına ulaşan bir pazardan bahsediyoruz, üstelik giderek büyüyor. abd’nin toplam nüfusu 350 milyon civarı.
2) mevcut girişim, eğer çin normal bir ülke olsaydı, huawei'yi etkiler ve sadece onu sarsardı. fakat huawei'nin böylesi bir platform değişikliğinde, çok net ifade ediyorum, xiaomi, oppo, oneplus gibi diğer devler de kendisini takip edecektir. etmeseler de ettirilecekler. yurt içinde bunu kullanmak mecburiyetinde bırakılacaklar. burada çin'den bahsediyoruz, çin=devlet=huawei.
3) geliştiriciler tarafından yeterince tutulur mu? uluslararası geliştiriciler tarafından zor. ama çinli geliştiriciler zaten google play’a hiç girmemişti ki? ortalama bir çinli app geliştiricisi zaten baidu store’a oynuyordu. şimdi o adam için değişen çok da bir şey olmayacak. kısaca çin'in elinde koca bir yazılımcı ordusu (çin'in yazılımda geri olduğu iddia edilemez, abd kadar değil ama onların da bir etkisi var) ve kendi platformları kalacak. bu platform yurt içinde yeterince büyüyünce yurtdışına açılabilir.
kısaca dünya'daki diğer örneklerden farklı olarak, huawei bu sefer dünyanın geri kalanıyla yarışmayacak. microsoft’un bile kazanamadığı bir savaşı huawei kazanamaz evet. fakat huawei’nin çin gibi güvenli bir limanı var. yabancı pazardan uzak, sadece kendine odaklanabildiği, etkilerden korunabildiği bir yer. küçülecek mi? çok. yıkılacak mı? beceriksiz yönetilirse bu süreç evet, becerikli yönetilirse hayır.
asıl düşünmesi gerekenler bence çinli diğer telefon üreticileri. huawei'yi desteklemezlerse çin devleti iç pazarda huawei’ye boşluk bırakın diye baskı yapar, desteklerlerse google bunları da banlar. kısaca huawei’yi hayatta tutmak için, onlar da küçülecek. zira çin iç pazarında da bayağı çekişme var ve huawei zaten piyasada pahalı kalan bir marka. şimdi mecburen ucuzlayacak, diğer ucuz firmaların da biraz ona (devlet eliyle) yer açması gerekecek.
asıl ban meselesi google play değil, çip meselesi. çinli firmalar yüksek işlem gücüne sahip çipleri amerika'dan alamazlarsa o zaman iş yaş. asıl o zaman seyreyle gümbürtüyü.
Kararın ABD-Çin arasındaki siyasi durumla ilgisi
olaya sadece bir ticaret savaşı olarak bakmamak gerekir. eğer öyle olsa en başta samsung'u harcardı abd. ama konu güney kore değil, kuzey kore.
çin kuzey kore'ye kıtalararası balistik füze sistemi ve nükleer başlıklar verdi. kuzey kore üzerinden abd'yi tehdit ediyor. bak bizim oğlan deli, keser vallaha demeye getiriyor. bugün kuzey kore nükleer başlıklı füzeyi ateşlediğinde abd'nin haberi bile olmuyor. uzaya çıkıp ses hızının 4 katına yükselerek abd ye düştüğünde o sistemi görecek radar olsa bile vuracak füze yok. kaldı ki başlık havada 5 parçaya bölünüyor. hangi parçayı vuracaksın?
yani abd'nin kuzey koreyi tek alt etme yöntemi ani ve etkili bir saldırı olacaktır. ama niye yapsın? trump kim jong un'un ayağına gitti anlaşmaya, adam siklemedi bile.
olayın bu tarafı çin'e esas gıcık oldukları taraf.
ikinci olarak çin, dünyaya çok muntazam bir üretim imkanı sundu. dişleriyle tırnaklarıyla bugünlere geldiler. bir hayli teknoloji hırsızlığı yaptı burası sorun değil. esas sorun abd'ye karşı çok fiyat kırmasıydı. olayı daha iyi anlamak isteyen steve jobs belgeseline bakabilir. iphone prototipini çalıp internette satışa çıkaran taylandlı mühendisin şüpheli intiharı özet gibidir.
bu durumda huawei'nin bitmesi ihtimaller arasında. nokia'nın bitme sebebi ortada, yeterince uygulama da vardı hatta symbian fena os değildi.
bir de şunu söyleyeyim, baskıcı ve kölelik sistemini benimsemiş asya ülkelerinde yaratıcılık yoktur. bireysel zeka olabilir, çin eğitimde de devrim yapmış olabilir, ama mao'dan sonra başa gelen ve çin'i bugünlere taşıyan deng gibi insanlara çektirdikleri ortada. adamlar binlerce yıldır sıçan gibi yaşamışlar. hadi en lightları olan japonya bir uçtu, o rüyanın da sonuna gelindi. çin'den de bir şey beklemiyorum ben. tutuculuğun ve itliğin yüceldiği ülkelerde yaratıcılık olmaz...
Türkiye İçin de Bir Hayli Kritik Olan Ekonomik Kaos: ABD-Çin Ticaret Savaşları
