İnsanın Zamanın Nasıl Geçtiğini Anlamadığı Vakitler Üzerine Kurulu Teori: Akış Modeli

Hayatının büyük bir kısmını "insanları neyin mutlu ettiğini", "parayla mutluluğun ilişkisini" bulmaya adamış Macar asıllı psikoloji profesörü Mihaly Csikszentmihalyi'nin en önemli teorilerinden akış deneyimini(flow theory) inceliyoruz.
İnsanın Zamanın Nasıl Geçtiğini Anlamadığı Vakitler Üzerine Kurulu Teori: Akış Modeli
iStock


flow theory'de genel olarak; insanların zor; fakat eğlenceli bir aktiviteye odaklandıklarında zamanın nasıl geçtiğini anlamadıklarını, zamanın onlar için adeta aktığını, böylece dünyevi dertlerden uzaklaşıp mutlu olduklarını anlatır. 

fakat her eğlenceli aktivite, flow aktivitesi sayılmaz

mesela televizyon izlemek, uyumak sayılmaz, ama matematik problemi veya puzzle çözmek, resim yapmak, spor yapmak flow aktivitelerindir. yani mental yada fiziksel bir çaba, ayrıyeten büyük bir odaklanma gerektirir. ayrıca aktiviteyi gerçekleştiren kişinin bir amacı olmalı, ve aktivitenin bütün kontrolünün o bireyin elinde olması gerekir. bu yüzden teoriyle ilgili yazılarda sık sık "challenging but enjoyable"(meydan okuyucu ama eğlenceli) , "deep focus"(yoğun fokus), "pursue a goal"(bir hedef peşinde olmak) gibi kalıplar geçer. ek olarak; teorisini düşününce aklımda hep dali'nin şu ünlü resmi canlanır:


dr. csikszentmihalyi ayrıca para ve mutluluk ile ilgili çalışmalarında da, aralarında bir ilişki olmadığını; fakat paranın insanları mutlu edeceği düşüncesinin, toplumdaki "başarıyı servet ile ölçme" takıntısından ileri geldiğini söyler.