180 Kişinin Öldüğü Ukrayna Uçağı, İran Füzelerinin İsabeti Sonucu Düşmüş Olabilir mi?
Sosyal medyada uçağın vurulduğuna dair şöyle bir video ortaya çıktı
Bu videonun çekildiği yer, haritada sarı yıldızla işaretlenen uçağın konumuna oldukça yakın
Videoda görülen beyaz yapı, uydu sonuçlarında da eşleşir şekilde görünmekte
Videonun çekildiği yerin yakınlarında İran hava savunma füzelerinin konuşlandığı da görülüyor
Özet olarak ortaya şöyle bir tablo çıkıyor diyebiliriz
Uçağın enkazında da şarapnel parçalarının açtığı delikler bulunmuştu
Videodaki patlama sesi ve ışığın ulaşma hızına göre şöyle bir hesap yapılabilir
ses ışıktan 12 saniye sonra geliyor.
12*340 = 4080 metre (bu mesafe, videonun çekildiği noktayla sesin geldiği nokta arası mesafe)
uçak yerden 8000 feet yükseklikte data vermeyi aniden kesiyor.
8000 feet = 2438 metre (data vermeyi kestiği anda uçağın yerden yüksekliği)
dik üçgen hesabı yaparsak:
sqrt (4080^2 - 2438^2) = 3271 metre (videonun çekildiği yer ve sesin geldiği yer arası izdüşümü uzaklık)
videonun çekildiği yerin google maps lokasyonu, uçağın düşme noktasındaki parand bölgesi içerinde. yani 3271 metre içerisinde olması olası. video yüksek ihtimalle doğru.
new york times uçağın datayı ve en son yolladığı noktayı paylaşmış. videonun çekildiği yer ve uzaklığa bakınca, yukarıda hesapladığım mesafeye birebir uyuyor.
İran-ABD gerginliği ve uçak kazası hakkında genel bir yorum
iran hedef vuramadı diye üslere yaptığı saldırıyı küçümseyenler olsa da, çoğunluk bunu iddia etmiyor. abd askerleri alarmda oldukları, saldırıyı bekledikleri, ve iran'ı gözleyen radarlar ve uydular tarafından bilgilendirildikleri için saldırıyı güvenli sığınaklarda karşıladılar. kayıp olmamasını bu sağladı. yoksa düşen füzelerin üslerde yaptığı hasarın görüntüleri mevcut.
yüzlerce kilometre ötedeki bir hedefe balistik füze sallamakla hava aracı düşürmek arasında büyük fark var. her füzenin belli bir yanılma payı var. bu balistik füzelerde yüksekken, ısı izi takip eden anti-aircraft roketlerde sıfıra yakın. süpersonik jetleri avlamak için geliştirilmiş sistemlerin, çok daha büyük ve yavaş hareket eden bir yolcu uçağını vuramama ihtimali olamaz.
aklı başında kimse bu uçağı abd'nin düşürdüğünü iddia edemeyeceği gibi iran'ın da bilerek düşürdüğünü iddia edemez. bunun olması için arkasında bir mantık olması gerekir. bir ülkenin bir çıkarı olmadan sivil uçak vurması ancak kazayla açıklanabilir.
komplo teorileri yaratmak için bile belli bir mantık örgüsü kurarsın. mesela iran'ın kesinlikle ülkeyi terk etmemesini istediği bir kişinin o uçağa sızdığı anlaşılır, ve uçağı düşürürler. ki bu fantastik senaryonun bile açıkları var. mesela havalanacak iki tane iran jeti o uçağı zorla geri döndürebilirdi. iran o kişiyi, 180 kişiyi uğrunda öldürecek kadar susturmak istese çoktan susturur, veya en azından günün 24 saati ajanlarına izletirdi. bunlardan hiçbirini yapmayıp, kara kutunun incelemesiyle ortaya çıkacak bir toplu kıyıma başvurmak en çılgın rejimlerin bile yapmayacağı bir şey.
peki en mantıklı senaryo nedir? tabii ki kendi saldırısının ardından karşı saldırı bekleyen alarmdaki iran hava savunma sisteminin bir hata yapmış olması. bu, sistem çapında, insan unsuru içermeyen bir hata da olabilir, iletişim eksikliğinden kaynaklanan bir insan hatası da.
ikinci en mantıklı senaryo ise, bunun sadece teknik bir nedenle oluşmuş bir kaza olmasıdır. ancak olayın inanılmaz zamanlaması, tamamen güvenilir olmasa da eldeki görüntüler, ve iran'ın kara kutuyu vermemekte direnmesi bence bu olasılığı ikinci sıraya indiriyor.
gerçek önünde sonunda ortaya çıkacak, çünkü uçak, ve içerisinde ölenlerin çoğu iran ve abd dışındaki ülkelere ait. iran kara kutuyu abd ile paylaşmıyorum diyebilir ancak ukrayna ile paylaşmıyorum derse bu, suçluluğunu kabul ettiği anlamına gelir. en fazla yapabileceği şey, rusya yanlısı milislerin ukrayna'da yolcu uçağı düşürmelerinin ardından rusya'nın yapmış olduğu gibi, delilleri karartıp kendi delillerini medyaya sürmekten ibaret kalır, ki onun için bile saldırı sırasında yakınlarda suçlayabilecekleri silahlı birimlerin olması gerekiyordu. iran'ın neresinde uçak düşürmeye muktedir bir gizli gerilla örgütü var? ve o örgüt gerçekte olsa bile, bunca yıl saklandıktan sonra neden böyle amaçsız bir saldırıyla kendisini deşifre etsin?
sadede gelirsek, bu çok büyük ihtimalle iran ordusu veya devrim muhafızlarının elinden çıkmış bir kazadır. normalde olması gereken şey iran'ın, o gece içinde bulunduğu olağanüstü koşullar nedeniyle bir hata yapmış olduğunu kabul edip, özür dilemesi ve kurbanların ailelerine tazminat ödemesidir. ancak abd'de yönetimde trump gibi bir deli olmasından dolayı bir süreliğine olayı soğuttuktan sonra, incelememiz sonucunda bu sonuca vardık diyerek yukarıda saydığım şeyleri yapacaklarını düşünüyorum.
Güncelleme (11 Ocak 2020): Uçağın, İran tarafından yanlışlıkla vurulduğu teyit edildi.
ABD'nin Öldürdüğü İran'ın En Kilit İsimlerinden Kasım Süleymani Kimdir?
