Mitolojiye Modern Bir Yorumlama Getiren Enfes Filmler
malum harf uygulamasından dolayı derdimi pek anlatamadım sanırım ama konu olarak kendisine mitolojiyi seçen ve buna örtük bir biçimde modern bir okuma getiren 10 başarılı filmi ele aldım.
spoiler içerebilir:
-matrix , the man from earth ve cool hand luke (isa)
-magnolia, starwars gibi hamlet'i ele alan
-stay veya what dreams may come gibi bilinene aleni cehennem temalı filmleri almadım.
-şeytan konusunda sağlam bir liste yaptığıma inanıyorum o yüzden kendimi de tekrar etmeden gözden kaçabilecek filmleri listelemeye çalıştım.
-gişe mitoloji filmlerini hiç ele almıyorum zaten.
ben pek belli olmayan filmleri seçmeye çalıştım. film listesinin sonunda da kutsal kitaplar ve mitoloji benzerliğini ele aldım:
1- mia aioniotita kai mia mera
yazarın dantevari şekilde önce cehennem sonra cennete yolculuğu. virgil ve beatrice misali yanında olan karakterler, savaşın yıkımın getirdiği cehennem havası araf benzeri sınırlar.
yönetmen koltuğunda giuseppe tornatore, başrollerde gerard depardieu ve roman polonski. modern bir cehennemde sorgu halinde. mekanlar atmosfer son derece rahatsız edici türden. yazar buraya nasıl ve neden gelmiştir. neden kurtulamaz, ne yapmıştır? welles'in davası gibi şok edici bir film.
3- bab'aziz
birazda doğu mitolojisi, çölde ilerleyen kör derviş bab-ı aziz ve torunu ısthar. anlatılan öykülerden isimlere hatta kullanılan meyvelere kadar hep mitoloji göndermeleri var.
babanın etrafında tplanmış, büyük oğul (şeytan), babanın gözdesi küçük oğul (isa) ve arabulucu bir peygamber. tek mekan filmi. kullanılan çatal bile şeytana gönderme içeriyor. alegorik bir biçimde melek, şeytan ve elçinin işlendiği başarılı bir film.
bir intiharın üzerinden üst-alt sınıf eleştirisi yapan inançlı bir film. müfetiş karakteri, yerine göre vicdan azabı ya da cebrail yerinde göre prometheus yerine göre de azrail. hatta abartıp israfil bile derim çünkü aile, intihar olayı olmadan bunu bilip karakolu ve hastaneyi arıyorlar ve kızın günlüklerinin çıkması üzerine aile üzerinde kesin bir kıyamet çökecek. israfilin sur'u da telefon sesi olabilir.
6- barton fink
coen kardeşlerin en güzel işlerinden. cehennem olarak hollywood'taki bir motel odası ele alınmış. elinde mızrakla yazarın başında bekleyen iblis film yapımcısı. moderniteye göre şekil değiştiriyor. bir diğer iblis komşusu ve tek kurtuluşu bir imge, bir imaj.
film orpheus ve eurydice hikayesinin modern yorumudur. orpheus aşık olduğu eurydicenin yılan tarafındansokulup ölmesinin arkasından hadese (ölüler diyarı) gider. herakles dışında oraya gidip sağ dönen olmamıştır. hadesin karşısına çıkıp sevdiğini geri götürmek istediğini söyler. hades kabul etmez bunun üzerine orpheus çok iyi kullandığı müzik yeteneğiyle hadesi büyüler. (apollonu-sanat tanrısı- bile müzikte alt ettiği bilinmektedir)
hades sevdiği kadının peşinden geleceğini ama tek şartının orpheusun arkasına bakmaması olduğunu söyler. orpheus yola koyulur arkasından da eurydice. lethe'yi styx'i geçerle ama eurydicenin ayak sesi hiç gelmez tam hadesin çıkışında merakına yenilen orpheus dönüp arkasına bakar ve eurydice yok olur gider. filmde ki metro sahnesi bu durumu anlatıyor. seçim yaptığın zaman arkasında durmalısın önüne bakarken aynı zamanda arkana bakmamalısın yoksa 2 zamanı, fırsatı da yitirirsin.
elma seçimiyle bile farklı farklı mitik eleştiriler içeren film. papazın ismi adam yani adem. filmin özeti şu şekilde: hapisten yeni çıkan neo-nazi adam, topluma hizmet etmek üzere papaz ıvan'ın yanına gönderilir. ıvan ona kilisenin önündeki elma ağacının meyveleriyle bir elmalı kek pişirme görevi verir. bu arada elmalar kuşların, solucanların ve şimşeklerin saldırısına uğrar. ıvan, şeytan tarafından sınandıklarına inanır. adam ise tanrı tarafından sınandıklarını düşünmektedir, çünkü belki de kötülük diye bir şey yoktur.
ama asıl ele alınan hastalık, çile ve acılaryla sınan eyüp peygamberin hikayesidir.
(bu filmi beğenen leviathan a da baksın)
tanrı, isa ve kızı hakkında ilginç bir modern yorumlama daha çok parodi diyebiliriz ama başarılı bir film. yorumlamalar farklı.
bu filmi beğenen jésus de montréal e baksın.
10- the decalogue ya da voksne mennesker
iki filmin de merkezinde 10 emir var ikisi de buz gibi soğuk coğrafyadan çıkmış, biri sizi buz tuttururken biri içinizi ısıtıyor.
