Osmanlı Devleti Zamanında Alkol ve Uyuşturucu Madde Kullanımı

Alkol kullanan Osmanlı padişahları kimdi, II. Selim sarhoş mu gezerdi, herhangi bir padişahın uyuşturucu kullandığı olmuş muydu? Bu ve daha fazla soruya cevap veren sade bir yazıyı aktarıyoruz sizlere.

sizce kanuni döneminde istanbul'da kaç meyhane vardı?

10 mu, 100 mü, 300 mü? bilemediniz. yaklaşık 500 meyhane işletiliyordu osmanlı başkentinde. başkentin o günkü 500 binlik nüfusu için her bin kişiye bir meyhane düşüyor demekti bu. meyhanelerde genelde şarap içiliyordu. rakı da tercih edilmiyor değildi. genelde rumlar rakı içiyordu. meyhaneleri işletenler de ekseriyetle rumlar, ermeniler ve yahudilerdi. müslüman meyhane işletmecileri de yok değildi. peki meyhaneye kimler giderdi? gayrimüslimlerle birlikte müslümanlarda meyhanelerin dertli konuklarındandı.

müslümanlardan en çok meyhaneye giden grup ise yeniçerilerdi

genç osman'ın meyhanelerden çok fazla yeniçeri ve sipahi topladığı, topladıklarını da idama yolladığı bilinir. gerçi yeniçeri ağası pir mehmed ağa yakalananları çaktırmadan serbest bırakırmış. genç osman'ı fena şekilde öldüren yeniçerilerin genç padişahtan ölesiye nefret etmelerindeki sebeplerden biri de buydu muhtemelen.

osmanlı'da alkolle uğraşan tek padişah genç osman değildi elbet

kanuni de orta yaşlardan sonra dine dönük bir hayat tercih edince ilk iş olarak meyhaneleri kapatmaya kalkışmış. ancak oğlu ii. selim babası gibi düşünmüyordu bilindiği üzere. yasak onun zamanında çoktan kalkmıştı ve kendisi de iyi bir şarap tüketicisiydi. şarabı çok severdi. ona sarhoş selim diyenler boş yere konuşmuyordu. yasakçılar arasında en ilginci ise iv. murat'tı elbette. heybetli padişah sıkı bir içici ve meyhane tutkunu olmasına rağmen meyhaneleri kapatmaya fazlasıyla mesai harcamıştı.

osmanlı'da yalnızca şarapla değil boza ile kafa bulanlar da vardı

mesela tatar bozası alkol oranının yüksek olmasıyla meşhurdu. peki ya afyon kullanımı? evliya çelebi'ye göre afyonkarahisar'da sadece esnaf arasında değil kadınlar arasında bile afyon kullanımı çok yaygındı. şöyle bir örnek versem kullanımın ne denli yaygın olduğunu anlamış olursunuz. kanuni'nin meşhur şeyhülislamı ebu suud efendinin oğlu şemseddin ahmet istanbul'da önemli bir medresede müderristi ve kendisi 1563 yılında henüz daha 30 yaşındayken aşırı miktarda uyuşturucudan hayatını kaybetti.

dinen damlası haram olan alkolü, bazı uyanık müslüman ayyaşlar, önlerine konan kupa veya kadehten, parmak batırmak suretiyle bir damlayı atarlar ve gerisi mubah deyip afiyetle kalanı içerlermiş. alkolü giderdiği düşünülüp şarabı ısıtarak içenlere ise hiç girmeyeyim.

haydi afiyetle kalın.

kaynak: dağıstanlı, m. a. "bildiğin gibi değil osmanlı" can yayınları. ss. 121-124

ozkulu