Şaşırtan Göz Yanılmalarımıza Sebep Olan Şeyler

"gördüğünüz, gördüğünüzü düşündüğünüz şey olmayabilir. beyniniz bazen size yalan söyler." bu iddaa sadece felsefede değil, pozitif bilimlerde de anlamlıdır.

massachusetts institute of technology profesörü edward h. adelson'un checker shadow illusion deneyi bunun kanıtıdır.

şimdi bu resme bakın. a ve b olarak isimlendirilen dörtgenlerin renkleri nedir?

sıkı durun; a ve b parçalarının renkleri tamamen aynı ve grilerdir! hesaplayan adamlar yorulmasınlar, ben rgb renk kodlarını vereyim; rgb (120;120;120) bildiğin gri yani :)

şoku atlattıysanız nedenlerine gelelim:

1- beyin her zaman büyük ve/veya önemli nesneleri öncelikli görür; nedir bu? bir silindir ve damalı zemin üzerine düşürdüğü gölgesi. şöyle düşünün odada genel müdür ve müşteri temsilcileri varsa ve müşteri temsilcileri çıplak değilse algının büyük bir bölümü genel müdür üzerindedir. bu cepte dursun.

2- deneyimlerimiz bize gölgeler düştükleri zeminlerin rengini ışığın açısına ve şiddetine göre daha koyu yaparlar diyor (zemin zaten koyu ise durum farklı tabi) bu da cepte.

3- resimdeki damalı pattern, motif, beynimize ne söylüyor? bir siyah bir beyaz şekli çizmişler diyor. bu da cepte.

4- gölgelerin özellikle başlangıç noktalarında renkler yavaş yavaş değişir. açıktan koyuya yavaş bir geçiş vardır. bunu da koyduk beynimize.

5- şimdi bunları birleştiriyoruz. damalı motife göre beyaz olması gereken b parçası, gölge nedeniyle birazcık koyulaşmış. halbuki kimse size yeşil silindirin arkasında bir ışık var ve b parçası bu ışığın silindirle oluşturduğu gölgeden etkilendiğini söylemedi. yani b parçasında gölge yok. paintte griye boyanmış o kadar. beynin a ve b parçalarının renklerinin farklı olduğu iddaasının sağlamasını yapmasına alttaki ve üstteki gölge geçişleri yeterli. yani kısaca a gri. b beyaz. çünkü 1- bir motif var. ki bu bana b'nin beyaz olduğunu söylüyor. 2- altatn ve üstten gölge geçişleri var, ki bu da bana b'nin gördüğümden daha açık olduğunu söylüyor. beynin bir değil 2 kanıtı var b'nin renginin a'dan açık olduğu konusunda!

beyniniz "bunun rengi nedir?" gibi sorulara deneyimleriyle (gerçekler) en yakın cevabı verir. eğer siz gölgenin ne demek olduğunu bilmeseydiniz muhtemelen b noktasını gri görecektiniz. ya da kanıt görselinde olduğu gibi a ile b arasında, a ile aynı renge sahip bir çizgi çizerseniz beyin "oha lan a ile çizginin rengi aynı, b ile çizginin rengi aynı; hasss..tirr o zaman a ile b'nin rengi aynı diyeceksiniz.

ya da resimde sadece a ile b kalacak seçilde diğer görselleri sildiğinizde bir anda renk değişecek. hasss..tirr2 diyeceksiniz. neden? çünkü onların dışında beyindeki görüntüyü manuple edebilecek yukarıdaki durumlar yok. paint'te deneyebilirsiniz. hala inanmayanlar için: http://www.michaelbach.de/…oncheckshadow/index.html

sonuç? "gördüğün gördüğünü düşündüğün şey olmayabilir"

* daha fazlası için: http://web.mit.edu/persci/gaz/main-frameset.html bu arada dünyanın en iyi okullarının internet sitelerinin çok basit olması sizce de ilginç değil mi? adam estetikle uğraşmıyor, içerikle uğraşıyor tamam da, yine de ilginç işte :)

* paint'te a ve b dörtgenlerine kesinlikle dokunmadan etrafında beyninizi kandıran etkenleri sildiğimizde sonuç: http://yadi.sk/d/lzh4-fklmhyxg (tşkler spatzle)