Sevimli Heykeliyle Bilinen, Hitit İmparatorluğu'nun En Önemli Kralı: Şuppiluliuma

şuppiluma, adı hititçe olan ilk hitit kralı. şuppi hititçe ''saf'', luli ise ''kaynak'' anlamında. antakya arkeoloji müzesi'nde sergilenen 3000 yıllık bu heykelde direkt dikkati; iri iri açılmış ve az buçuk şaşkınlıkla bakan gözler çekiyor, kralın gözleri özel olarak vurgulanmaya çalışılmış. bir elinde mızrak, bir elinde başak tutması ise; hem savaşmayı, hem de üretmeyi kendi halkı için prensip olarak kabul ettiğini simgelemekte.

"merhaba ben şuppiluliuma. seninle neredeyse aynı topraklarda yaşadık. ben neredeyse çöküşte olan bir devleti imparatorluğa dönüştürdüm. ülkemde kıtlık oldu, mısır'dan tahıl getirttim. ilk deniz savaşını yaptım, tahıllara saldıran korsanları yendim. hatalarım olmuştur tabii ki. ama ele geçirdiğim topraklardaki halkı esir almadım, kendi içlerinde özerktiler. elimde tuttuğum başak, halkıma' toprakları ekin' demek için. elimde tuttuğum bıçak, halkıma 'topraklarınız için savaşın' demek için. senden 3000 yıl önce yaşadım..."

doğum: mö 1359
ölüm: mö 1322, hattuşaş
ebeveynleri: ıı. tuthaliya
çocukları: ıı. murşili, zannanza, ıı. arnuvanda, piyassili
torun: ııı. hattuşili, ıı. muvatalli, (…)-szarruma karkemisi király, szahurunuwa
büyük ebeveynler: arnuwanda ı, ašmu-nikal.

babası ölüm döşeğindeyken, daha o zamandan büyük bir savaşçı olarak bilinen kendisi yerine, genç oğullarından tuthaliya'yı varisi ilan etmiştir. şuppiluliuma bu kararı tanımamış ve bir saray komplosu ile tuthaliya'yı öldürüp tahtı ele geçirmiştir. bunu yaparak da iki yüzyıllık telepinu fermanını çiğnemiştir.

bu ferman ile, birinci murşili döneminde babil'i yağmalayıp yok edecek kadar güçlendikten sonra (ki hitit ordusunun kuş uçuşu 1.200 kilometre olan yolu gidip babil'i yok edip geri dönmesinin sebebi hala bir sırdır), saray entrikaları yüzünden hattuşaş'a sıkışıp kalacak kadar küçülen hitit devletinin esenliği güvence altına alınmak istenmişti. fermanı çiğneyen şuppiluliuma, kadere meydan okurcasına hitit tarihinin en büyük kralı olmakla kalmamış, mısır'ı dahi dize getirip bölgesinde hitit devletini hakim süper güç yapmıştır. kendisinden sonra başa gelecek iki kralın annesini saraydan gönderip kendisine babil'den bir eş alması ise iç anadolu erkeğinin hiç değişmediğinin bir göstergesiydi belki de (ki ikinci murşili, babasının yeni eşi için sonradan "bu kadın babamın evini mahvetti" demiştir).

fakat kader ağlarını sonunda örmüş, firavun olması için mısır'a yolladığı oğlu kraçile ankhesenamun'un düşmanları tarafından öldürülünce çıktığı mısır seferinden hattuşaş'a veba ile dönmüştür (ki bu salgının insanlık tarihindeki ilk biyolojik savaş olduğunu iddia eden çalışmalar da vardır). anlatıya göre bu amansız hastalığa kendi de yakalanarak hayatını kaybetmiştir. veba koca devleti dizlerinin üstüne çöktürene kadar yıllarca devam etmiş; hitit edebiyatının muhteşem eserlerinden ikinci murşili'nin veba dualarına konu olmuştur.