Stalin'in Emriyle 22 Bin Polonyalı Subay ve Sivilin İnfaz Edilmesi: Katyn Katliamı
sovyetler birliği dağılmadan hemen önce esen glasnost rüzgarları sebebiyle katyn katliamı'nın gerçek sorumlusunu bulmak için soruşturma açmış, dağıldıktan sonra da yeltsin döneminde bitirilen bu soruşturmada ayan beyan ortaya çıkan gerçeklerin kamuoyu ile paylaşılması putin dönemine kadar mümkün olmamıştır. bunun ana nedeni sovyetler birliğinin stalin'in ölümünden sonra stalin'in etrafındaki kişilik kültü ile hesaplaşmasının genellikle bir iç hesaplaşma olmasıdır. kruşçev, brejnev, çernenko; bunlar hep 1936'da stalin'in sovyet ordusundaki generallerin çoğunu vurdurduğu büyük temizlik/great purge esnasında olan olayları kamuoyu ile paylaşma ve öldürülen personelin iade-i itibarlarını sağlama eğilimindedir. polonyalılar rus olmadığından bu post mortem rehabilitasyona uygun kabul edilmeyecektir. bunun için 2010 yılına kadar beklenmesi gerekecektir.
1940'ta katyn'de tam olarak ne oldu?
sovyetler, 1920'de bu topraklara devrim getirmek için top tüfek orduyla yollara düşmüş, general pilsudski önderliğindeki bağımsızlığını yeni kazanmış lehler bu kızılorduyu vistül nehrinde varşova'nın hemen dışında durdurmuş, tarihte görülen ender geri geliş hikayelerinden biriyle ve ağırlıklı bir manevra üstünlüğüyle kendilerini yenmiş ve rusya'ya doğru işgale girişerek bugünkü ukrayna ve beyaz rusya'dan toprak alarak kızılordu'yu rusya'ya silah zoruyla geri itelemiştir. belirtmek gerekirse stalin, bu esnada lvov/lviv kentine saldıran kızılordu uzantısının komutanıydı. lehler kendisini buradan 20 yıl önce yaka paça atmışlardı. kendisinin leh ordusuna ve mensuplarına olan hıncı ve nefretinin buradan geldiği genel olarak analizlerde öne çıkar.
stalin, 1936'da kızılordu'da kendisine bağlı olmayan ya da politik olarak ayrılmaya meyilli hemen herkesi vurdurduğu bir büyük temizliğe girişmiştir. ilk tutuklanıp vurulanlardan biri de mareşal tukaçevski'dir. operasyonel derinliğin teorisi ile ilgili altın değerinde eserler bırakmış olan rusların 20.yy'daki en önemli askeri şahsiyetlerinden olan bu generalin 2. dünya savaşında yaşasaydı almanlara karşı olan savunma savaşına nasıl bir etkisi olacağı da gayet açıktır. ancak barbarossa harekatı açılışında kızılordu'nun içler acısı sefil bir duruma düşmesinin ana sebebi tukaçevski ile vurulup gömülen on binlerce rus subay ve generalidir. orta komuta kademesi rusların en kara gününde stalin'in emriyle toprağın altında bulunmaktadır.
ikinci dünya savaşının başında almanlar ile beraber polonya'yı işgal eden rusların ilk hareketlerinden biri leh ordusunu gözaltına almaktır. almanlar da tabii bunu yapmışlardır ama naziler cenevre anlaşmasının tarafı olduğu ve ona imza attıkları için düşman muharip personeli subay ve er olarak ayırıp kamplara dağıtmışlar ve kendilerine bakmaktadırlar. subaylar oflag kamplarına, erler stalag kamplarına alınıp burada nezarette savaşın sonuna kadar mümkün mertebe tutulurlar. nedeni de polonya'nın ne ruslarla ne almanlarla ateşkese yanaşmaması, hükümetin savaşı ülke dışından yönetmesidir. o yüzden almanlar muharip gazileri salmazlar.
ruslar ise askerleri beyaz rusya ve rusyadaki kamplara yollarken subayları trenlerle toplaya toplaya rusya içlerine getirirler. stalin ve kgb'nin eski hali nkvd'nin başı lavrenti beria ile kafa kafaya vererek gözaltındaki polonyalı subayların infaz edilmesini emreder. stalin'in yeşil kalemiyle onay verdiği beria mektubunun bir sureti burada.
emir alındıktan sonra bu kadar adamı kimin vuracağı sorunu ortaya çıkar. ruslar vassili blokhin'i göreve çağırarak lehlerin toplandığı smolensk, kalinin ve kharkov kamplarında işe başlamasını emreder.
vassili blokhin, bir bond çantaya doldurduğu bir sürü 22 kalibre ve 7.65 mm tabanca ile kamplara ulaşır ve burada bir yeraltı sığınağını görev için hazırlamaya başlar. bu sığınakta iki adet oda bulunmaktadır. tutuklunun elleri bağlı getirildiği ilk odada üç adet kızılordu subayı isim soyad rütbe ve sicil numarası sormakta ve verilen cevapları kaydetmektedir. ardından haldır huldur diğer odaya alınan tutuklunun karşısına yine oturan üç kızılordu üniformalı personel yine bağırarak aynı ya da benzer soruları kendisine sorar. ancak bu oda ses yalıtımlıdır ve kapının arkasında vassili blokhin, elinde çok ses çıkarmayan ufak tabancasıyla beklemektedir. esir subay sorulara cevap vermekteyken kafasının arkasına bir el ateş eder. yere düşen subayın cesedi hemen demir bir raydan yukarıya bir pencereye doğru ittirilir, oda havalandırılır ve yerdeki kan hemen paspaslanır. 1 dakikadan az bir sürede yeni bir subay odaya girer ve vassili blokhin'in tam önünde arkasını dönmüş olarak sorulara cevap vermeye hazırlanır.
blokhin ve ekibi her gece böyle böyle 10 saat çalışmıştır. averaj esir vurma süresi 3 dakikada bir kişidir. gecenin sonunda bir şişe votka açarak hep beraber içmektedirler. 28 günde 7000 kişiyi elleriyle vuran blokhin'in rekoru kayıtlara geçmiş tek bir insanın bizzat işlediği en kapsamlı cinayet sayısıdır. 2010 yılında ruslar katyn katliamını kabul ettiğinde vassili blokhin, guinness rekorlar kitabı'na en başarılı cellat olarak girmeye hak kazanmıştır.
kurbanların daha büyük bir çoğunluğu ise kamyonlarla ormanların diplerine götürülüp burada açılmış çukurların başında elleri yine bağlı olarak kafalarından vurulmuştur. toplam öldürülen polonyalı esir subay sayısı 21768 ile 22 bin arasında bir yerlerdedir.
burada olayın operasyonel olarak nasıl gerçekleştiğiyle alakalı gerçekçi bir video var. katyn filminden:
peki neden ruslar polonyalı subayları vurmuştur?
bunun nedeni de bir orduyu sakatlamaktır. sovyet yönetimi başlarında subayları olmayan bir leh ordusunun isyana kalkışamayacağını öngördüğü için hepsini tek tek vurmaya karar vermiştir. tarihi arkaplana baktığımızda da 1793-1918 arasında almanya ve rusya arasında paylaşılmış bulunan polonya'nın durmadan isyan çıkaran bir yapısı da yok değildir. ancak tabii bu teslim alınmış personeli kafalarından tek tek vurmak için de çok su götürür bir gerekçedir.
almanlar bu katliamı öğrenince bunu bir propaganda çalışması yapmadan bırakmazlar. savaş esirlerinden, kızılhaç personelinden ve polonyalı yerel halktan bir komisyon kurarak açığa çıkarttıkları polonyalı subayların domuz bağıyla bağlanıp enselerinde birer delik olan cesetlerini fotoğraflayarak dünya basınına servis etmişlerdir. kurbanların rütbeleri leh ordusuna, ceplerinden çıkan paralar leh ülkesine aittir.
1938'den beri tuttukları günlükler 1940'ta sovyet nezaretinde sonlanmaktadır. bu cesetler de bütün bir alanı kaplamaktadır. bu katliamın kanıtları bulunduğunda o sırada londra'da bulunan sürgündeki leh hükümeti sovyetlerle olan diplomatik ilişkilerini kesmiş ve batılı müttefikleri de rahatsız etmiştir. sovyetler durmadan bu katliamın almanlar tarafından yapıldığını söyleyecek ve lehlerin alman propagandasıyla hareket ettiklerinden yakınacaktır. o sırada alman ordusuyla iki eli kanda olan sovyetler de tabii müttefiklerin zaten yenilmiş polonya için veya adalet için vazgeçmeyecekleri bir husus olduğundan sürgündeki polonya hükümeti polonyaya bir daha asla dönemeyecektir.
putin, 2010'da katliamı kabul edip özür dilediğinde bütün polonya erkanını taşıyan uçak smolensk'de düşecek ve çok daha ilginç bir sürü olaya ev sahipliği yapacaktır.
daha ilginç olanı da rusların hemen hemen hiçbir kızılordu kökenli insanlık suçunu kabul etmeyip (1944-45 doğu prusya kızılordu sistematik tecavüzleri) belgelerin çokluğu yüzünden bunu kabul ettikleri halde yurdum sosyalistlerinin stalinist köklerini bir türlü bırakamayıp olayı hala almanlara yıkabilmeleridir.
2010'da Polonya Devlet Erkanının Birçoğunun Hayatını Kaybettiği İlginç Uçak Kazası
