Yahudilik Öncesinde Kutsal Kabul Edilen Bir Baştanrı: Baal
ba'al aslen yahudilik öncesi kutsal kabul edilen bir baştanrıdır. simgesi hilal. baalist adı verilen inanları var, rahipleri var. inanlarının kökeni shem'in torunlarına kadar uzanıyor. ayrıca sadece bir tanrıya verilen bir isim olduğu da şüpheli; birden fazla tanrıya bu ismin verildiği iddiaları da var, ama en çok hadad ile anılmakta. hadad isminin rahipler dışında kullanılmasının yasak olmasından ötürü kullanıldığı da söylenmekte. özellikle kartacalı ba'al için insan kurban edildiği de önemli bir not.
yüce ba'al canaan'dan gelme idi. canaan'ın yüksek tanrısı el'in oğluydu. deniz tanrısı yam'ı yendikten sonra, saphon dağındaki evine yerleşince, ölüm tanrısı mot'un otoritesini tanımadığını açıkladı ve mot'un dünyanın çölleri dışında bir alana girmesini yasakladı. önce el'in karışmadığı bir savaş sonucu ba'al öldü, ama sonra güneş tanrıçası shapash'ın yardımıyla, eşi anat tarafından cesedi geri getirildi. bu sırada öfke tanrısı athtar ba'al'ın tahtına yerleşti. sonra el'in bereketin geri geldiğini gördüğü bir rüyanın ardında ba'al geri geldi ve el, athtar'ı tahttan indirerek baal'ı yeniden başa getirdi. mot yeniden saldırdı ama bu sefer tüm tanrılar duruma müdahale etti ve yeraltında ölüm ve yeryüzünde yaşam arasında bir sınır çekerek savaşı bitirdiler.
yahudilik önceleri ba'al adını kutsal kabul ediyor, zira kelime anlamı efendi, lord vb. ancak sonraları ba'alcılar ibrahimi inanca karşı çıktıkları için, aralarında çatışma oluyor ve ba'al kelimesinin kullanıldığı yerlere ibranice utanç anlamına gelen bosheth gibi kelimeler yerleştiriliyor.
farsi coğrafyada monoteistik öğretiler serpilip gelişirken, ba'al gittikçe şeytani bir varlık olarak anılmaya başlıyor. semitik yüksek tanrı ba'al hadad insan, koç ya da boğa şeklinde tasvir edilirken, şeytani ba'al, insan, kedi, kurbağa ya da bunların kombinasyonları olarak beliriyor; hatta buna örümcek de ekleniyor.
baal zebûb ya da daha bilindik adıyla beelzebub da bu şeytani tasvirlerin ileri örneklerinden biri.
kaynaklar:
http://www.pantheon.org/articles/b/baal.html
http://en.wikipedia.org/wiki/baal
17. Yüzyılda İzmir'de Ortaya Çıkan Yahudi Kökenli Dini İnanç: Sabetaycılık
