Yıldızların Kara Delik Olabilmesi İçin Geçmesi Gereken Sınır: Chandrasekhar Limiti
chandrasekhar limiti, kararlı bir beyaz cüce için sahip olabileceği maksimum kütle değerini belirtir. 1930’ta bu limiti öngören hindistanlı astrofizikçi subrahmanyan chandrasekhar’ın ismiyle anılmaktadır.
anakol yıldızlarındaki gibi kütleçekimsel çökmeye karşı kuvvet oluşturan ısısal basınçtan farklı olarak beyaz cücelerde bu karşı kuvvet, başlıca olarak elektron yozlaşma basıncı ile sağlanır. chandrasekhar limitinin üzerindeki kütlelerde olan bir yıldız çekirdeğindeki elektron yozlaşma basıncı, yıldızın kendi kütleçekimsel etkilerine karşı koyabilmek için yetersiz kalır. bunun sonucunda bu limitin üzerindeki kütlelere sahip olacak olan yıldız çekirdeği süregelen kütleçekimsel çökme nedeniyle farklı bir yıldızıl artığa; bir nötron yıldızına veya kara deliğe dönüşür. bu limitin altındaki kütlelerde ise kararlı beyaz cüceler olacaktırlar.
limitin günümüzde kabul gören değeri 1.44 *güneş kütlesi (2.864 * 10^30 kg) kadardır.
chandrasekhar limiti, kara delikler için baraj puanı mahiyetindedir. bu puanı geçemeyen yıldızlar kara delik olmaya hak kazanamaz. pek tabii yıldızlar ölmeden önce bu sabitin bir hayli üstünde bir kütleye sahip olmalılar ki, kütlelerini kaybede kaybede öldüklerinde yine bu limitin üstünde olabilsinler. yoksa şu an için kütlesi bu limitten birazcık yüksek olan, sağlığı yerinde normal bir yıldız dahi kara delik olamaz, çünkü daha kaybedeceği çok şeyi vardır.
fakat şöyle de bir ekstrem durum olabilir; yaşamakta olan yıldızımızın yakıtı yani hidrojeni kültesine oranla şaşılacak derecede küçüktür. hatta bir sonraki petrol ofisine kadar yetmeyecek kadar az ise ve kütlesi chandrasekhar limitine çok yakın ama yinede birazcık fazla ise yakıtı hemen bitip tükenecegi için kütle-enerji dönüşümü çok fazla olmayacak demektir. bu da yıldızımız için kara delik olma şansını arttıracaktır. tabii bir de hidrojeni bittikten sonra yakmaya başladığı helyumun oranı da önemli. parametreler bitmiyor açıkcası.
Hakkında Efsaneler Üretilmesine Şaşırmamamız Gereken Büyülü Orion Takım Yıldızı
