Zaman Mekan Algısıyla Bir Güzel Oynayan, Türlerine Göre Sıralanmış Zaman Yolculuğu Filmleri
zamanda yolculuk, alternatif evrenleri ve zamanda kırılma, kopma gibi konuları ele almış kısmen başarılı filmleri ele almaya çalıştım.
idiocracy ve click gibi dolu ziyan edilmiş film ya da edge of tomorrow gibi kopya filmler var bunları eklemek yerine daha naif filmleri, underrated filmleri (time lapse gibi) ya da pek bilinmeyenleri (retroactive) eklemeye çalıştım.
bu tür filmlerde ya genç bir lise öğrencisi, ya deli sanılan bir zaman yolcusu ya çılgın bir bilim adamı ya da askeri bir ekip gözetmenliğinde toplanılmış, bilim adamı, dil bilimci, uzay bilimci, başarılı bir sürücü gibi klişeler sıklıkla kullanılır. bilim ve kültür genelde mücadele halindedir.
-geçmişi değiştirip geleceğe yön vermek
-geçmişe yolculuk
-zamanda fiziksel olmayan yolculuk
-geleceği bilme
-spiral yaşamlar
-zaman kırılması-alternatif evrenler
-geleceğe yapılan hayali yolculuk(?)
-zamanda donma
türlerine ayırmaya çalıştım. çünkü bu tür filmlerde örneğin gelecekte olacakları bilseniz bile geleceği değiştiremezsiniz bazı türlerde ise yaptığınız en küçük hata geleceği tümden değiştirebilir. bu ayrımlara göre daha çok popüler filmleri ve pek bilinmeyen ama kalburüstü filmleri ekleyerek liste yaptım.
dikkat spoiler içerebilir!
--- spoiler ---
a) geçmişi değiştirip geleceğe yön vermek:
-bu tür filmlerde genelde geçmişte yapılan en küçük değişiklik geleceğe etki eder. örneğin geleceğe dönüşte anne ile babanın ekonomik gücü bile atılan bir yumruğa bağlıdır. insanların yaşamı, insanoğlunun geleceği kahramanımızın seçenekleriyle şekillenir. geleceğe ya da geçmişe etki şansınız olan filmlerdir. çoğunlukla kahraman gençtir. daha iyi bir gelecek, diğer insanların hayatı ya da az da olsa zengin olma hayalleri ile zamana müdahale vardır. zaman makinesi ya bir araba ya da açılan kapıdır. anılar, bilinç ya da solucan delikleri de alternatif olarak kullanılır. 3.cü tür olarak da gelecekte yaşanacak bir felaketi önlemek için defalarca aynı an tekrar ve tekrar yaşanılır.
gelecek marty'nin ailesi üzerinde bıraktığı etkiye göre şekillenir. babanın bilim kurgu başarısı hatta ikiz palmiyeler bile marty'nin parmak izlerini taşır.
özellikle 2.ci filmde genç john geleceği şekillendirirken aslında veriği kararlar bugünü oluşturmuştur. çok fazla paradokslar içerse de serinin en güzel filmidir.
yine genç bir lise öğrencisinin geleceği görüp verdiği kararlar bütün kasabanın geleceği üzerinde derin etkiler bırakacaktır.
geçmişe gidip bedenlerin içine girme üzerine başarılı bir bilim kurgu
kelebek etkisi filminin atası. yol filmi sevenler izlemeli.
çoğumuzun bildiği, başarılı bir konunun gençlik romantik türde işlenmesiyle vasatın üstü olabilmiş bir film. verilen kararlarla birlikte geleceğin değişmesi.
izlemesi en zor filmlerden ama sabredebilir ve izledikten sonra açıklayıcı videoları izlerseniz vay be diyebileceğiniz türde borsa oynayan gençlerin hikayesinin anlatıldığı ağır bir film.
3. cü türe örnek gösterebilecek felaketi önleme temalı film.
yaşanılan kötü bir olayı engelleme çabası
kocasını kurtarmak için geçmişe yolculuk yapan kadının anlatıldığı, insan kurtarma temasına daha yakın bir film.
bu filmle ilgili en hoşuma giden nokta şu olmuştu, doğum ve ölümlerle birlikte o zamanın daha gerisine gidilememe durumu. yaratıcı bir film ama romantik komedi tadında.
akıl hastalığı ve geçmişte bir gün üzerine kurulu fazla bir şey vaadetmeyen bir film.
çok güzel bir anime. sıçradığın mesafe kadar geçmişe gitme. ve çarpıcı bir son sizi bekliyor. izleyin derim.
b) geçmişe yolculuk:
bu filmlerde genelde geçmişe müdahalede bulunamazsınız. gerçekleştirilen eylemler geleceği etkilemez. karakterimiz gözlemci olarak geçmişe gider. arkeolog, öğrenci ya da tarih bilimci gözlemlerini yapmak için bir kapıya da absürd bir nesne ile geçmişe gider.
sanata ve geçmişe duyulan özlem.
vhs döneminin eğlenceli filmlerinden. ders çalışmak için geçmişe gitmek.
çoğunluğun sevmediği ama o dönemin parliement sinemasında ayrı bir nostaljisi olan bir film.
gördüğü bir fotoğrafa aşık olup gelecekten geldiğini iddia eden bir adamın hikayesi. farklı bir zaman yolculuğu teması var ve çok bilinmeyen ama güzel bir film.
c) zamanda fiziksel olmayan yolculuk:
fiziksel olarak karakter zamanda yolculuk yapmaz ama ses, bilgi, data ya da fotoğraf yoluyla geçmiş/gelecekteki kendisine ya da kritik bir rol oynayan karaktere bu bilgiler verilerek zamanda kırılmalara neden olur.
ölen babasıyla ses yoluyla iletişim ve zamanda kırılmalar.
uzaylılarla mesajlaşma üzerine bir film. bu filmde de hoş bir sürpriz var ve uzaylı anlayışına değişik bir bakış getirilmiş.
göl evi olarak bildiğimiz filmin orijinali. burada da mektupla zamanlar arası iletişim söz konusu.
pek bilinmeyen bir film. kendilerine gelecekten fotoğraflar gönderen arkadaşların hikayesi. çok amatörce işlense bile konu olarak yaratıcı.
çok zorlanarak izlemeye başladığım bir anime ama 7-8 bölüm sonra efsane bir iş çıkıyor karşınıza. burada zaman makinemiz bir fırın ve telefon. data yollayarak geleceği değiştiriyorlar ama çok derinlemesine ele alınmış bir yapım.
d) geleceği bilme:
gelecekte yaşanılacak felaketleri ya da dick'in romanlarındaki gibi teknoloji ile gelecekte yaşanılacak suçları önceden bilme ile gerçekleşen aksiyonu bol filmler bu türe girer.
gelecekte işlenecek suçları önceden görme ve komplolar. ben sevemedim bu filmi ama yazarının hatrına bu listeye koydum.
crononberg'den farklı güzel bir film. gelecekte olacak felaketleri görme.
e) spiral yaşamlar:
geçmiş ya da gelecek bilinse bile yapılan tüm eylemler karakteri aynı sona götürür. verilen kararlar önceden verilmiştir ama kahramanımız bunu bilmez ve filmin sonuna doğru rüya-anı gibi hatırlamalarla mutlak son üstün gelir. ya da aynı gün, aynı an sürekli yaşanılarak doğru yolu bulma çabası vardır. bugün aslında dündü ya da koş lola koş bu türe örnektir.
çok seevdiğim bir filmdir. aynı günü yaşayan phillip bir şeyleri çözmeden geleceği göremeyecektir.
programlama-hatırlama üzerine güzel bir film.
tam manasıyla arafta kalma ve zamansızlık.
ünlü dede paradoksundan yola çıkılan bir film. kısa hikayeden uyarlanmış.
kötü sonu engelleme çabası
12 maymun filminin atası. fotoğraflarla çekilmiş. dış sesle anlatım.
gilliam'ın güzel işlerinden. gelecekte yaşanacak bir felaketi önlemek için geçmişe bir suçluyu göndermek ama bu filmde de spiral kırılamıyor.
dün akşam izleyip bu listeyi yapmaya iten film. geleceği ve geçmişi sürekli yaşama. ancak bu uzaylıların dilini çözmeyle gerçekleşiyor. villeneuve'ya hayran olma nedeni.
f) zaman kırılması-alternatif evrenler. kopyalanma.
iç içe geçen zamanlar. ve bilimin de yardımıyla çoğalma. zirveye oynayan filmlerdendir benim için.
farklı zaman dilimlerinde geçen sonsuz bir aşk hikayesi. mitolojiyi de çok iyi kullanmış. arnofski'nin başyapıtlarından.
çok farklı ve insanı geren bir film. yıldız kaydığı bir gece elektrikler gider ve komşulardan yardım için arkadaşlar evden çıkar. geldiklerinde yüzleri bembeyazdır. gördükleri kendilerinin alternatif versiyonlarıdır.
kesişen hayatlar, paralel evrenler. kieslowski'den çok farklı hoş bir film.
yine kieslowski ve kesişen hayatlar filminin fikir babası. tren peşinden koşan kahramanın 3 alternatifli geleceği.
metroyu kaçıran kadın karakterimiz ve kaçırmayan karakterin hayatı nasıl olacaktı. bu soru üzerine giden bir film.
alternatif paralel dünyalar.
zamanda yolculuğun uzayda yaşanılan hayat ve dünyadaki hayat üzerine yorumlanması. ileride daha çok kullanılacak teorilerden faydalanılmış ne yazık ki klişe ve bilim kurgu doğasına aykırı kurgularla daha iyi olacakken güzel olarak kalabilmiş bir film.
rüya yoluyla yapılan yolculuk. alternatif bir dünyaya açılan pencere.
g) geleceğe yolculuk
h.g. wells'in kitabına yaklaşamayacak 2 film var ama ilki daha iyi. 10 binlerce yıl sonraki insanlığı öğrenme adına zamanın ötesinde bir hikaye.
1968 versiyonu efsane olan film. insanların evrimi ve kendisini baka bir dünyada sanan insanların çaresizliği.
güzel bir çerezlik film. kiralık katillerin gelecekteki hallerini görebileceğimiz aksiyonu bol film.
geçmişte yaşanılan elzem bir durum yüzünden dondurulmak istenen kahramanın gelecekte uyanmasıyla yaşanıan olaylar. bu filmde hoşuma giden nokta şu olmuştu. buzluktan çıkan yiyecek hemen bozulmaya başlar.
19.yüzyıldan 20. yüzyıla zaman yolculuğu ile geleceğe taşınan bir karındeşen jack hikayesi.
tam 80'lerin çocuk filmlerinden ama gelecekteki anne-babayı bulma konularını tekrar tekrar izlemek hoş oluyor.
h) geleceğe yapılan hayali yolculuk(?)
bu tür filmlerde yapılan yolculuk hayalidir. genelde yılbaşı günü olur bu yüzden dickensen'in a christmas carol hikayesinin izinden gidilir. yaşanılanlar gerçekten hayal miydi?
intiharın eşiğine gelmiş bir adamın diğer insanların yaşamı üzerindeki etkisini görmesi adına verilen bir şans.
her şeye sahip bir adamın sevgilisinden ayrılmasaydı hayatı nasıl olacaktı? aşk mı para mı?
i) zamanda donma:
zamanı dondurma özelliği olan filmler
zamanı dondurabilen bir gencin resimle olan ilgisi.
zaman/mekan algısıyla oynayabilen bu saydığım tüm özellikleri bir şekilde içinde barındıran bir film.
izleyin izlettirin bu mini diziyi
--- spoiler ---
