Antik Yunan Dönemindeki Şaşırtıcı Astronomi Keşifleri
gezegenlerin güneş'in etrafında dönmesi
sisamlı aristarkus,güneş'in evrenin "merkezi ateşi" olduğunu ve o zaman bilinen tüm gezegenleri etrafındaki doğru sırayla yerleştirdiğini savundu. bu, güneş sisteminin bilinen en eski güneş merkezli teorisidir. aristarkus'un düşüncesinden yüzyıllar sonra (16.yüzyıl) nicolaus copernicus evrenin merkezinin dünyamız olmadığını, güneş'in merkez olduğu belirtti.
ay'ın büyüklüğü
aristarkus'un günümüze ulaşan kitaplarından biri, güneş'in ve ayın boyutları ve mesafeleri hakkında. bu dikkate değer incelemede, aristarkus güneş'in ve ay'ın göreceli boyutlarını ve mesafelerini bilinen ilk hesaplamalarıyla ortaya koydu. ay'ın büyüklüğünün, ay tutulmalarının zamanlamasına dayanarak dünya'nın büyüklüğünün yaklaşık üçte biri olduğunu savundu.
günümüzde ancak hassas teleskoplar, radar gözlemleri ve astronotlar tarafından yüzeyde bırakılan lazer reflektörleri gibi yöntemlerle ay'ın boyutunu doğru bir şekilde biliyoruz.
dünya'nın çevresi
iskenderiye kütüphanesi müdürü eratosthenes, mısır'da yaptığı bir deneyle dünyanın çevresini ölçmüştür. antik mısır'da asvan şehri yengeç dönencesi'nde olduğu için yaz gün dönümünde güneş tam tepedeydi.bu durum gölge boyunun sıfır olmasıdır ki eratosthenes bunu biliyordu. gnomonu kullanarak öğle vaktinde iskenderiye'deki gölge açısını ölçtü. güneye doğru 7°12' olarak buldu ve pusula yardımı ile gölge açısını tespit etti.dünya'nın tam küre olduğunu varsaymıştır. bu varsayımla iskenderiye asvan'nın kuzeyinde olduğundan aradaki yay farkı oranı 1/50=7°12'/360°dir. yani bu iki şehir arasındaki mesafe dünyanın çevresinin 50'de 1'idir. firavunun defterdarları tarafından yapılmış ölçülere göre iki şehir arası mesafe 5.000 stadyumdur (927.7 km).
eratosthenes, yaptığı geometrik hesaplama sonucunda 1 dereceye 700 stadyum düştüğünü buldu. antik mısır'da 1 stadyum 157.5 metredir bu durumda ölçüm 39,690 km olur, yani hata payı %1.6.
ilk astronomik hesap makinesi
antikythera mekanizması adlı şaşırtıcı cihaz, 1900 yılında yunan antikythera adasında eski bir gemi enkazında keşfedildi.
cihaz şimdilerde geçen yıllar sebebiyle çalışamaz vaziyette olsa da sağlam olduğunda düzinelerce ince işlenmiş bronz dişli çarkı barındıran bir kutu olarak görünüyordu.
bir tutamaç ile manuel olarak döndürüldüğünde, dişliler dışta ay'ın evrelerini, ay tutulmalarının zamanlamasını ve daha sonra bilinen beş gezegenin (merkür, venüs, mars, jüpiter ve satürn) konumlarını gösterdiği tahmin ediliyor.
Antik Yunan'dan Günümüze: Aşk ve Cinselliğin Geçirdiği Müthiş Evrimin Dev Bir Analizi
