Ayakkabılarda Etiketini Görmeye Alıştığımız Gore-Tex Nasıl Bir Şeydir?
Nedir?
Gore-Tex, W.L. Gore & Associates'in tescilli ticari markasıdır. 1969'da icat edilen Gore-Tex, su buharının geçmesine izin verirken suyu itebilir ve tüm hava koşullarında kullanım için hafif, su geçirmez bir kumaş olacak şekilde tasarlanmıştır.
gore-tex'in ilk kullanıldığı alan ameliyathanelerdir. aslında tıp sektörü için üretilmiş bir ürünken, yüksek teknolojisi sayesinde bugün tekstilden elektroniğe kadar pek çok kullanım alanına yayılmıştır.
garanti ettiği husus kuru kalmanızdır, ptfe denen petrol türevi bir polyesterden üretilir. 1 cm karesinde 9 milyon civarında, sadece elektron mikroskobuyla görebileceğiniz gözenekler barındırır ki bu da nefes alma fonksiyonuna sahip olmasına neden olur.naylon da su geçirmez ama nefes alabilme fonksiyonu olmadığı için terletir, ıslak bir deri kuru haldeki bir cilde nazaran 25 kat daha çok ısı kaybeder, bunun neticesinde hayati organlarda, örneğin böbreklerinizin iflas etmesiyle sonuçlanabilecek ciddi durumlara sebebiyet verir.
gore-tex her ne kadar teknolojisini geliştirse de terin vücuttan atılması konusunda halen çaresizdir, bunun sebebi de hard shell denen membranlar üretmesidir; son yıllarda gelişen başka bir teknoloji cloudveil firmasının keşfettiği soft shell'lerdir. soft shell membran dwr, daha yüksek nefes alma seçeneği sunmakta ama rüzgar ve su geçirmezlik hususunda nihai bir çözüm üretememektedir.
Membran: Seçici bir engel olup, bazı şeylerin geçmesine izin verirken diğerlerini durduran tabaka.
kanaatimce bugün piyasada bulabileceğiniz en iyi membran event'tır. bir dağcılık ceketinde vücutta oluşan teri atmak için ekstra olarak koltuk altı fermuarları zaruriyken, bu firma artık koltuk altı fermuarını kaldırarak piyasaya meydan okumaktadır.
bir diğer membran markası dermizax'tır, su geçirmezliği 20.000 mm. nefes alırlık 38.000 mm. dir. gore-tex membranlar standart 20.000 mm su geçirmezlik/nefes alırlık kullanırlar fakat geliştirilen ve halen kullanmakta olduğum pro shell'de bu sınır 25.000 mm'ye çekilmiştir.
şahsımca eğer ekstrem bir sporla uğraşmıyorsanız bu membranlara çuvalla para ödememekte fayda var, örneğin bisiklete binerken ya da kürek çekerken goretex, her ne kadar su geçirmese de teri tamamıyla atamadığı için yine de ıslanıyorum.
gore-tex benzerlerini kullanırken uygulamanız gereken en önemli husus, pamuklu benzeri tekstil mamulleriyle beraber kullanılmamanız gerektiğidir, alt katman olarak termal içlik bunun üstünde bir kat polar ara katman, ve zaruriyse, mesela bir -30 derecelik ısıya çıkacaksanız windstopper dış katman giyer, en üstte de hard shell katman goretex ceketinizi giyersiniz.
normal kıyafetlerle beraber çamaşır makinesinde yıkanmaması da gerekiyor çünkü bu membranlar çamaşır tozlarına ve diğer her türlü kimyasala karşı reaksiyon gösterip su geçirmezlik özelliğini kaybeder. nickwax denen küçük bir şişesi 20 euro'ya satılan temizlik sıvıları ile kullanılması önerilse de en güzeli elde, tamamen doğal bir sabunla küvetin içine yatırıp yıkamanızdır. broşürlerde motor yağı bile dökülse akıp gideceği, membranın kir toz tutmayacağı söylenmektedir. bu doğrudur, senede bir kere ancak yıkıyorum. kir tutmaması ve hijyenik olması sebebiyle ameliyat masalarındaki tekstil ürünleri bu membranlardan seçiliyor. özellikle gore-tex ayakkabıları çamaşır makinesine atmayın, bu su geçirmez zarın kaymasına sebebiyet veriyor. ayakkabılarda bilhassa xcr model gore-tex kullanılır çünkü nefes alırlığı daha fazladır ve yırtılması çok güçtür.
yırtıldığında tamiri oldukça zordur, birkaç türlü tamiri var ama en etkilisi önce yırtığı dikmek ardından dikişlerin geçtiği noktalara ısıl işlem ile su geçirmez bant takviyesi yapmaktır.
son yıllarda gore-tex'in pek çok rakibi ortaya çıkmıştır
pahalı olması yüzünden bilhassa doğa sporları malzemesi üreten firmalar ve özel teşebbüs kendi membranını üretti. powertex, triplepoint, sympatex, climatic, event, dermizax, schoeller, 3xdry, drytech, membrain vs. çeşitli membran markalarıdır.
ayrıca bu membranlar kar suyunda (ki molekül yapısı sudan farklı olduğu için), sisten ve aşırı soğukta mesela -40 – 50 derecelerde veya çok sıcak ortamlarda (40 derece gibi) işlevlerini yitirirler.
goretex bir katmandır, aslında aldığınız ürün polyester vs. hangi malzemeden üretildiyse, membran bu kumaşa ek bir tabaka olarak ilave edilir. mesela pamuk gömleğe de goretex membran uygulanabiliniyor.
belirli bir ömre sahiptir. taş çatlasın 4-5 yıl içinde özelliklerini yitirmektedir, en son kullandığım paclite pantolonum iki yılda ömrünü doldurdu... yani çuvalla para verdik torunlarda giyer diye düşünmeyin.
son bir uyarı: deve yüküyle para verdiğiniz gore-tex membranın, eğer ağır bir çanta taşıyorsanız omuz kısmı çabucak aşınır ve yırtılır, bununla beraber bir yere yaslandığınızda kol bölgesi ya da oturup kalkarken pantolonların diz ve popo kısmı da hızla aşınır ve su geçirmezliği kaybeder.
Kettle'lar Nasıl Bir Su Kaynatma Prensibine Sahip?
