Burç Yorumlarına İnanmayı da Açıklayan "Ben Bunu Biliyordum" Olayı: Hindsight Bias

gerçekleşmeden önce sonuçları tahmin etmenin zor olduğu olaylarda, sonuçlara ulaşıldığında "ulan biliyordum" sözünü ağızdan çıkaran etki. sonuç çıktıktan sonra olay daha da tahmin edilebilir gözüküyor, lakin sonuçtan önce neredeyse tahmininizi işaret eden bir ok yoktu, olsa da tek tüktü.. kısaca, kişi aslında "ulan baştan beri biliyordum" düşüncesine kendisini inandırıyor..

okurken aklıma burçlara inananları getiren eğilim. hindsight bias'a bir örnek verecek olursak;

bir sınıftaki öğrencilerin yarısına, bir araştırmanın sonucuna göre zıt karakterli insanların birbirine daha çekici geldiği, diğer yarısına ise birbirine benzer karakterde insanların daha çekici geldiği söyleniyor. birçok öğrenci okudukları sonucun doğru olduğunu ve araştırmanın sonucunu okumasalardı da aynı sonuca ulaşacaklarını bildiriyor. tabi ki çelişen bu iki yargının da aynı anda doğru olma ihtimali yok( bir psikolojik araştırmaya göre çoğu durumda insanlar kendine benzer insanları çekici buluyor). buradaki problem bir araştırmadaki sonucu okuduktan sonra bu sonucu destekleyecek örnekleri düşünmemiz ve böylece daha inanılır görünmeleri.

burçlarda da hindsight- biası gözlemleyebiliriz, kişi aslan burcu kıskançtır yargısını okuduktan sonra direkt cevredeki kıskanç ve aslan burcu olanları düşünüyor ve aslan burcu insanların kıskanç olduğuna kendini inandırıyor.

kaynak:6.sayfada

Aynı olay maç analizlerinde de görülebilir:

ülkemizin en önemli meselelerinden olan "spor değil skor yazarlarının her yerde oluşu" sorunsalını analiz etmekte başvurulması gereken psikoloji şeysi.

insan denen hayvanın, olmuş olayların olma ihtimalini olay olduktan sonra değerlendirirken olay olmadan önce değerlendireceğinden çok daha muhtemel olarak değerlendirmesi olayıdır.

"fenerin bu kadroyla ilk 7-8 maçı kazanıp ondan sonra sürekli bir düşüşe gireceği baştan belliydi. yemin ediyom daha ligin başında aklımdan geçtiydi. daum bunu ben gibi önceden görüp önlemini almalıydı, ama benim gibi okuyamıyo işte herif ligi" " türünden cümleler, hindsight bias'tan ekmek yiyen mühim miktarda spor medyası mensubunun tipik cümleleridir.

f(x)= x olacağı zaten belliydi, aklımdan da geçtiydi - fonksiyonuyla istenildiği kadar hb'li cümle üretilebilir.