Cadılar Bayramı'nın Kökeni Nereden Geliyor?
Cadılar Bayramı'nın kökeni keltlerin samhain festivaline dayanır
samhain bir kelt festivalidir. "yaz" ve "son" kelimelerinden oluşur. isminden anlaşılabileceği üzere esasında yazın bitişini ve soğukların başlangıcını temsil eder. keltler de tarih öncesi ve ilkçağ döneminde avrupa'da yaşayan bir halk, yaşadıkları bölge kuzey avrupa olduğu için orada soğukların ne denli keskin olduğunu tahmin edersiniz. günlük hayata dolayısıyla çokça sirayet etmiş bu.
samhain aslında bu festivallerin oluşmasını sağlayan bir çeşit şeytandır efsaneye göre. kelt'lere göre, 31 ekim gecesi, yılda bir kere ölüler alemi ve canlılar arasındaki sınırları oluşturan perde incelmektedir; o gece, samhain'in gecesidir. samhain'in uyandırılması için 29-30 ve 31 ekim'de üç ayrı kurban verilmesi gerekmekte. böylelikle samhain yeryüzüne çıkar, buradaki ölüleri diriltir, hayaletleri canlandırır ve bu şekilde kıyamet başlar. yani tüm o hayalet ve zombi kostümleri bunu temsil ediyor.
cadılar bayramında kullanılan tüm ritüeller aslında bu antik çağlarda yaşanıldığı yazan efsanenin dönüştürülmüş hali kısaca.
maskeler: cadılar bayramı'nda takılan maskeler, efsaneye göre aslında samhain'in insanları fark edememesi için yani ondan saklanmak için takılmaktaydı.
kapıya bırakılan şekerler: samhain'in karnını doyurmak içindi.
balkabakları: evlerin önüne konulan balkabağından kafalar ise ona tapınanların evlerini göstermek için kullanılıyordu. samhain'in müritlerini tanıması ve onlara zarar vermemesi için bir işaretti. bir geleneğe göre balkabaklarının içinde mum üç gün boyunca söndürülmezmiş, aksi yapılırsa samhain o evi altüst edermiş. yine efsaneye göre samhain yüzyıllar önce cehenneme gönderilmesine rağmen ritüeller devam etti...
ekleme: antik kelt döneminde balkabağı yoktu, bunun için turp kullanırlarmış. zira balkabağı amerika kıtası'ndan gelen bir gıda. kökeni de meksika. bildiğimiz turuncu kabuklular kuzey amerika kızılderililerin yetiştirdikleri versiyonu imiş. yani balkabağı geleneği amerika'ya geçince başlıyor.
Madem bir Avrupa geleneği, nasıl oluyor da Amerika'da yaygın bir şekilde kutlanıyor?
iskoçya ve irlanda'dan amerika'ya giden göçmenler bu geleneği abd'ye taşımış. ticarileşmesi 1900'lerde başlamış, kartpostallar ve çeşitli dekorasyonlar ortaya çıkmış. 1930'larda cadılar bayramı kostümleri dükkanlarda görülmeye başlamış ve o ünlü "şeker mi bilmece mi (trick or treat)" sorusu da 1950'lerde yaygınlaşmış. bu kuzey avrupa geleneği günümüzde abd'nin kesin bir süper güç olması ve kültür emperyalizmini de elinde tutmasının bir sonucu olarak çeşitli kültürlere yayılmaya devam ediyor. samhain festivalini de avrupa'da kutlamaya devam edenler mevcut. kültür etkileşimi garip şey azizim.
Halloween ismi nereden geliyor?
cadılar bayramı anglosakson dünyasında ve başlıca batılı ülkelerde "halloween" olarak adlandırılır. bu sözcük all hallow's eve (azizler günü'nün arifesi) kavramından kısaltılarak oluşturulmuştur.
avrupa'da ki reform hareketlerinden sonra özellikle protestan hristiyanlar arasında cadılar bayramı kutlamaları neredeyse son bulurken, britanya'da seküler bir bayram olarak kutlanmaya devam etmiştir.
Diğer ülkelerdeki isimleri
kuzey amerika - ölüler günü
güney amerika - kawsasqanchis
avrupa - ölüler bayramı ve farklı şekillerde kutlanan cadılar bayramı
afrika - kukuletalı egungunlar dansı
asya - bon festivali
iskoçya ve irlanda'da - samhain festivali
Edirne Keşan'da Her Ocak Ayının 6. Günü Kutlanan Yerli Cadılar Bayramı: Bocuk Gecesi
