Cumhuriyet Halk Partisi, Gerçekten de Türkiye İş Bankası'nın Ortağı mı?

Türkiye İş Bankası ve Cumhuriyet Halk Partisi arasındaki "Atatürk hisseleri" mevzusu, uzun süredir gündemi meşgul ediyor. Olay nedir ve ne değildir, baştan sona inceleyelim.
Cumhuriyet Halk Partisi, Gerçekten de Türkiye İş Bankası'nın Ortağı mı?
iStock

Öncelikle, Türkiye İş Bankası hisselerinin dağılımı şöyle

burada anlatılan şu:

iş bankası hisselerinin %40'ı halen aktif ya da emekli olmuş çalışanların emeklilik fonlarına aittir.

iş bankası hisselerinin %32'si serbesttir ve bu miktarın yaklaşık %70'i yabancı yatırımcınındır.

iş bankası hisselerinin %28'i bankanın kurucusu olan atatürk'ündür (chp'nin değil) ve atatürk'ün vasiyeti ile sabit olarak bu hisseler chp tarafından yönetilmektedir. ayrıca, bu hisselerden elde edilen kar payı yine atatürk'ün vasiyeti ile sabit olarak türk dil kurumu'na ve türk tarih kurumu'na iletilmektedir.

Atatürk'ün vasiyeti neydi peki?

"malik olduğum bütün nukut ve hisse senetleri ile çankaya'daki menkul ve gayrimenkul emvalimi c. h. partisine atideki şartlarla terk ve vasiyet ediyorum:

1. nukut ve hisse senetleri, şimdiki gibi, iş bankası tarafından nemalandırılacaktır.

2. her seneki nemadan, bana nispetleri şerefi mahfuz kaldıkça, yaşadıkları müddetçe, makbule’ye ayda bin, afet’e sekizyüz, sabiha gökçen’e altıyüz, ülkü’ye ikiyüz lira ve rukiye ile nebile’ye şimdiki yüzer lira verilecektir.

3. s. gökçen’e bir ev de alınabilecek ayrıca para verilecektir. 

4. makbule’nin yaşadığı müddetçe çankaya’da oturduğu ev de emrinde kalacaktır.

5. ismet inönü’nün çocuklarına yüksek tahsillerini ikmal için muhtaç olacakları yardım yapılacaktır.

6. her sene nemadan mütebaki miktar yarı yarıya, türk tarih ve dil kurumlarına tahsis edilecektir.

k. atatürk"

Nukut: Para
Görsel: Türk Tarih Kurumu


Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu meselesi

buradaki sorunun en kritik noktası 1982'ye dayanıyor aslında. türk dil kurumu ve türk tarih kurumu, o yıl yapılan yasal ve anayasal düzenlemeler ile özerkliklerini yitirerek bir devlet dairesi hâline getirildiler. atatürk bu hisseleri istese hazineye de bırakırdı ve bu hisselerin geliri hazineden türk dil kurumu ve türk tarih kurumuna verilsin derdi. ancak bu kurumların özerkliklerini korumaları için bu vasiyeti bıraktı fakat bu vasiyet darbeciler ve özal yönetimi tarafından çiğnendi.

2000 yılında chp, türk tarih kurumu ve türk dil kurumuna "bu kuruluşların atatürk'ün sözünü ettiği kuruluşlar olmaktan çıktıkları ve yasayla kurulduklarını" bahane ederek para ödemeyi kesip bir süre para ödemedikten sonra 2006'da, ttk'nın açtığı davanın sonuçlanması ve ttk'nın davayı kazanması sonucu geri ödemek zorunda kalmıştı.

Peki 9 Eylül 1992'de yeniden açılan CHP, öncekiyle tamamen aynı parti mi?

chp'nin, mustafa kemal'in kurduğu partiyle aynı ad kullanılarak 1992 yılından itibaren yeniden açılması ve önceden kapanan chp ile aynı parti olduğu hususu, siyasi partilerin kuruluşunu düzenleyen yasalarla ve bunları uygulayan kuruluşlar tarafından tescil edilmiştir. söz gelimi 19 haziran 1992'de 12 eylül rejimi tarafından yasaklanan eski siyasi partilerin aynı adla tekrar açılmasını engelleyen yasa ilga edilmiştir. yasa mülga olduğu için de bir önceki hukuki durum yasal olmuştur. bunun deniz baykal'a yaramış olması ise başka bir olaydır. ortada meclis'in ve milletin iradesine dayalı bir yasal düzenleme vardır ve bunun altına cumhurbaşkanı turgut özal imza atmıştır.

İş Bankası yönetim kurulunda CHP mensuplarının olması mevzusu

iş bankası'na kural olarak ara transferle yönetici alınmamaktadır. yani chp'nin tavsiyesiyle yönetici atanamıyor. kuruma girmek için mutlaka memurluk sınavına girmek ve müdürlüğe gelmeden önce en temel seviyeden başlamak gerekiyor.

Sonuç

iş bankası'nda chp’ye ait hisse yoktur. mustafa kemal atatürk'e ait olan hisselerin yönetimi partidedir. ki bu gazi paşa’nın vasiyetidir. vasiyet hukuki bir durumdur. bu hisselerin geliri ise türk dil ve tarih kurumuna aittir. parti gelir alamaz. yine gazinin vasiyetidir. şimdi chp hissesi denilerek ciddi şekilde kamuoyu yanıltılıp, garip bir gündem yaratılmaktadır. amaç nedir?

Ana Muhalefet Partisi CHP, Bugüne Kadar İktidar ile Hangi Konularda Ortaklaştı?