Gelmiş Geçmiş En Saldırgan Satranç Oyuncusu: Raşid Necmettinov
gelmiş geçmiş en saldırgan satranç oyuncusudur raşid necmettinov. yetenekleri ve yaptıkları ile popülaritesi en ters olan satranç üstadıdır. inanılmaz kariyerine ve dünya satranç şampiyonlarında birebir skorlarda sağladığı üstünlüğe rağmen kendisi yalnızca uluslararası usta olarak kalabilmiş, büyükusta ünvanı kendisine hiçbir zaman verilmemiştir. tabii o yıllarda günümüzdeki gibi objektif kurallara bağlanmış büyükusta normları yoktu.
necmettinov, 15 aralık 1912'de tataristan'ın küçük bir şehri olan aktubinsk'te doğdu. tam adı rashid gibyatovich nezhmetdinov'dur. çiftçi bir ailenin çocuğuydu. ailesi o çok küçük yaşlardayken öbür dünyaya göç edince kardeşleriyle birlikte volga kıyısındaki kazan şehrine taşındılar. ekim devrimi sonrası rusya tam bir sefalet içindeydi. necmettinov ailesi çok fakirdi ve bir şekilde hayatta kaldılar.
necmettinov'un satranç ve damaya müthiş bir doğal yeteneği vardı. küçük necmettinov, kazan şehrinde satranç klüplerine giderek ve ustaların maçlarını izleyerek kendini geliştirdi. bir gün klüpteki ustalardan birine maç teklif etti. burun kıvırarak bu teklifi kabul eden ustayı evire çevire yendi. sonra başka bir usta geldi ve onu da yendi. bundan sonra 15 yaşındayken kazan gençler satranç turnuvasına katıldı toplam 15 maç yaptı ve tek bir beraberlik bile vermeden hapsini kazanarak şampiyon oldu. tam bu zamanlarda damaya da ilgi duymaya başladı. mucizevi bir şekilde dama oynamayı öğrendiği ay içinde kazan dama şampiyonasında ikinci oldu ve aynı yıl katıldığı sscb dama birinciliğinde altıncı oldu. bu sonuç küçük bir sansasyondu. bu turnuvadan sonra necmettinov, damaya devam ettiyse de asıl kariyerini satrançta yaptı.
sonra ikinci dünya savaşı başladı; necmettinov askere alındı, cephede savaştı ve terhis edildiği 1946 senesine kadar satranç taşlarına elini sürmedi. terhis olduğu zaman 34 yaşındaydı. 1949'ta enteresan bir olay oldu: tesadüf eseri rusya dama şampiyonası yarı finalleri, kazan şehrindeydi. necmettinov, 15 yıldır dama oynamıyordu. zaten bu turnuvada da sadece seyirciydi. fakat katılımcılardan birinin gelemeyeceği anlaşıldı. necmettinov onun yerine oynamayı teklif etti, kabul edildi. necmettinov, oynadığı bütün oyunları kazanarak finallere çıktı. fakat o yıl sscb satranç şampiyonası'nda da oynayacaktı ve dama şampiyonası bu turnuvanın bittiği gün başlıyordu. satrançta kimsenin doğru dürüst tanımadığı necmettinov, o yıl sscb şampiyonu oldu. bu unvanı kazanmak çok zordur, zira dünyanın en kuvvetli ustaları rusya'dadır. şampiyon olur olmaz dama turnuvasına da katıldı ve orada kıl payı sscb ikincisi oldu. necmettinov daha sonra dört kez daha sscb satranç şampiyonu olcaktı. tatar ve müslüman olması yüzünden sscb dışına çıkmasına istisnalar dışında izin verilmemiştir. dönmeyeceğinden korkuluyordu. katıldığı tek büyük uluslarası turnuvada (bükreş 1954 ustalar turnuvası) kortschnoi'nin yarım puan gerisinde ikinci oldu. daha sonra tal, bronstein, spassky, polugavesky, geller gibi oyuncuları yenerek büyüklüğünü kanıtladı. dünya şampiyonu tal le oynadığı 4 oyunun 3 ünü kazanmıştır. bu yüzden daha sonra tal'ın hocası oldu ve tal, taktik zekasının önemli bir bölümünü necmettinov'a borçludur.
necmettinov'un stili hiç kimseye benzemez. romantik dönemin ünlü saldırgan oyuncuları anderssen chigorin ve blacburne bile onun saldırgan üslubuna asla yaklaşamazlar. tarihte hiçbir satranç oyununda 1962 nezmettinov chernikov maçındaki gibi bir vezir fedasına rastlayamazsınız. sakin bir konumda daha oyunun 12 hamlesinde yapılan vezir fedasını anlamak hatta daha sonraki hamleleri takip bile etmek mümkün değildir zaten maç vezir fedasından 21 hamle sonra kazançla biter, inanması zor insiyatif için vezir feda edilir mi? botwinnik, necmettinov hakkında "hayatımda necmettinov gibi keskin hamle hesabı yapabilen birini görmedim"demiştir. bazı satranç otoriteleri 1958 polugaevsky - nezhmetdinov maçını dünya satranç tarihinde oynanmış en iyi oyun kabul ederler. bu oyunu chessmaster 10th editon'da analiz ettirdim. programcısına göre ratingi 2900'ün üzerinde olan bu canavar, necmettinov'un vezir fedasının oyunu kazandırdığını fedadan ancak dokuz hamle sonra fark edebildi.
necmettinov istikrarsız bir turnuva oyuncusuydu. dünya şampiyonlarını şaşkına çevirerek yendiği gibi çok zayıf oyunculara da kaybedebiliyordu. bu stiliyle ilgili olabileceği gibi hayatı boyunca terketmediği alkol alışkanlığı ile de ilgili olabilir. zaten yaptığı fedaların çoğu ayık kafayla yapılabilecek cinsten değil. necmettinov 1974 yılında öldü. bugün batı'da neredeyse hiç tanınmamaktadır. genç satranççıların çoğu ismini bile duymamıştır.
Birçok Otoriteye Göre Tüm Zamanların En Büyük Satranç Oyuncusu: Bobby Fischer
Henüz 27'sinde Günümüzün Satranç Büyükustası Olabilen Genç: Magnus Carlsen
