Gen, DNA ve Kromozom Gibi Kavramların Birbirinden Farkı Nedir?

Gen nedir? DNA ve kromozom nedir? Genellikle birbirine karıştırılan bu kavramları net bir şekilde izah ederek konuyu kapatalım.
Gen, DNA ve Kromozom Gibi Kavramların Birbirinden Farkı Nedir?
iStock

genelde gen, genom, dna ve kromozom kavramları birbiriyle karıştırılır. bu terimler birbiriyle eş anlamda olmadığı gibi birbiriyle yakından ilişkilidir. gelelim bu ilişkiye...

kalıtım materyalimiz dna'dır

dna'nın yapı taşı ise nükleotiddir. dna çift sarmaldan oluşur ve nükleotidler bu sarmallarda bulunmaktadır. 1 dna sarmalında (tipik bir hayvan ve insan hücresi için) 3x10 üzeri 9 sayıdaki nükleotid alt alta gelecek şekilde yerleşmiştir. bir sarmaldaki nükleotidler karşı sarmaldaki nükleotidlerle zayıf hidrojen bağı ile birleşerek çift sarmalı bir arada tutmaktadır. bir nükleotid ise 1 adet azotlu baz, 1 adet fosfat grubu ve 1 adet şeker molekülünden oluşmaktadır. nükleotide adını veren şey sahip olduğu azotlu bazdır. örneğin; adenin nükleotidi; adenin bazı, fosfat grubu ve şeker molekülünden oluşmaktadır. dna'da da bu bazların hepi topu 4 tanedir; adenin, guanin, sitozin ve timindir.

gen, dna'daki anlamlı nükleotid dizilerine denir

anlamlı bir nükleotid dizisi, bir proteinin sentezi için gerekli kodları içermektedir. bir sarmalda alt alta dizilen milyarlarca nükleotidin belirli kısımları işlevseldir. çok büyük bir kısmı ise anlamsız harf yığını olarak adlandırılabilir. işte anlamlı veya anlamsız tüm dna sarmalını oluşturan nükleotid yığınına da genom denmektedir.

dna molekülü, histon adı verilen proteinlerin etrafında sarmalanarak nükleozom yapısını oluşturur. bir dna molekülünün sarıp sarmaladığı yapı olan nükleozomlar sıkıca paketlenerek kromozomu meydana getirir. öyleyse kromozom, dna'nın yoğun paketlenmiş haline denir.


bir kromozomdaki bu yoğun paketlenmiş dna sarmalı zaman zaman gevşeyebilmekte, bu durumdaki yapıya da kromatin denmektedir.