Günlük Hayattan, Blockchain ve NFT Gibi Şeyleri Anlamanıza Yardımcı Olacak Örnekler
nft- blockchain-metaverse... hiçbirini anlamadığınızı biliyorum. altı yaşında bir kızım var. sorduğu soruları cevaplamam gerekiyor. bu yüzden beynimi zor konuları basit bir şekilde açıklamak için eğittim. size bu konuların ne anlama geldiğini anlayacağım. ve bu sefer gerçekten anlayacaksınız :)
blockchain nedir?
blockchain aslında evlenmek demektir.
bir adam bir kadınla evlenmeye karar verir. bu yüzden bir düğün organizasyonu düzenler. düğüne yüzlerce kişi katılır. gelin genellikle herkesin gelin ve damadın kim olduğunu daha iyi anlayabilmesi için kabarık etek giyer. şarkılar söylenir, danslar yapılır. kalabalığın ortasında gelin ve damat bir ömür boyu birlikte yaşamaya yemin ederler. düğünün sonunda, evli çiftler parmaklarına evliliklerini onaylayan bir yüzük takarlar. bu işlem tam bir blok zinciri örneğidir. kadın ve erkeğin evli olduğunun kanıtı, düğüne katılan yüzlerce kişinin evli olduklarını bilmesidir. yüzük bir gün kaybolsa bile evliliklerinin bilgisi kaybolmayacaktır.
çünkü bilgiler toplumsal hafızaya kaydedilir. bilgiler toplumsal hafızaya bir kez kaydedildikten sonra o bilgilerin bir daha yok edilmesi mümkün değildir.
bu bilgiyi yok etmek isteyen hiç kimse, sadece alyansları çalarak bu bilgiyi yok edemez. düğüne katılan tüm konuklar öldürülmelidir. ama yapsa bile, toplumsal hafızada kayıtlı evliliklerin bilgisini yok edemezdi.
çünkü düğüne katılanlar evlerine döndüklerinde tanıdıklarına düğünü anlatmış olabilirler. bu nedenle, bilgileri yok etmek için düğün konuklarının potansiyel olarak temas kurabileceği tüm insanları öldürmek gerekir. ancak bu bile bilgiyi kesin olarak yok etmez. çünkü düğüne katılan misafirlerin temasa geçtiği kişiler, evlilikle ilgili bilgileri tanıdıklarına söylemiş olabilirler. bu nedenle 3. zincirdeki bu kişileri öldürmek gerekir. bu işlem zincirin halkaları boyunca devam eder. sonra 3. zincirdeki insanların bağlandığı 4. zincirdeki insanlar… blok zinciri böyle çalışır. ve bir bilgi depolama sistemi olarak çok, çok güvenlidir. çünkü kötü niyetli kişiler zincirlerden birinin şifresini kırsa bile çalışmayacaktır. çünkü düğüne katılanlar gelin ve damadın birbirleriyle evli olduğu bilgisini verdiler. ve sırayla, komşuları olan zincire... bilgi zincirler boyunca yayıldı. bu nedenle bir blok zincirindeki herhangi bir bilgiyi yok etmek için tek bir halkaya saldırmak işe yaramaz. bitcoin kurulduğundan beri kullanılan bilgisayar gücünün ne kadar büyük olduğunu ve küresel ısınma üzerindeki etkilerini hepimiz biliyoruz.
bitcoin blok zincirinde yer alan bilgileri değiştirmek isteyen bir kişinin, şimdiye kadar üretilen tüm bitcoinleri üretmek ve değiştirmek için kullanılan tüm bilgisayar gücünden daha fazla güce sahip bir bilgisayara ihtiyacı vardır. ve her gün yüz binlerce yeni işlem yapıldığından, bitcoin blok zincirine saldırmak isteyen herkes için giderek zorlaşıyor. blockchain teknolojisini benzersiz kılan da budur.
blockchain'in neden insanları özgürleştirdiğine inanılıyor?
bunu anlamak için akıllı sözleşmeler kavramını anlamamız gerekiyor. şu anda yaşadığımız dünyada, insanlar arasında çatışma olmamasını sağlamak için hukuk kavramını kullanıyoruz.
kanunlar, insanların birbirleriyle olan ilişkilerini düzenleyen bir sözleşme türüdür. insanlar kanunda yazılı olan tüm kurallara uymaya söz verirler. özgürlüklerinden vazgeçiyorlar. buna karşılık, düzenli ve güvenli bir toplumda yaşıyorlar.
bu yasalar neden bağlayıcıdır? çünkü kanuna uymazsanız polis gelip kanunun kendilerine verdiği yetkiyle sizi tutuklayacaktır. seni yargıcın önüne çıkarırlar. yargıçlar neden yasalara uymadığınızı soruyor. ve uymazsanız, sizi kanunda belirtilen cezaya çarptırırlar. insanlar yasalara uyar, çünkü merkezi otoriteden korkuyorlar. blockchain teknolojisinin vaat ettiği özgürlük burada devreye giriyor. blockchain teknolojisinde merkezi bir otoriteye ihtiyaç yoktur. eşit bireyler arasında yapılan akıllı sözleşmeler vardır.
akıllı sözleşmeler nelerdir?
iki eş (gelin ve damat) arasındaki anlaşmanın blockchain teknolojisi ile yok edilemeyecek şekilde beyanı ve kaydıdır. ilk bakışta ev kiralarken ev sahibiyle yapılan bir kira sözleşmesi gibi görünüyor. ama bu farklı. ev sahibi ve kiracı kira sözleşmesinde anlaşırlar. ancak aralarındaki bu anlaşmanın garantörü devlet otoritesidir. bir gün kiracı kirasını ödemeyince ev sahibi mahkemeye çıkıyor. ve kiracısıyla yaşadığı sorunu çözmek için devletten yardım ister. bir silah alıp kiracısını evden çıkarmaya çalışmaz.
veya sözleşme devam ederken barındırma kararımdan vazgeçtim. evimden çık diyemez.
çünkü merkezi bir otorite var. ve bu gibi durumlarda müdahale eder. buna karşılık, hem ev sahibi hem de kiracı vergi öder, böylece merkezi otorite onları korur. blockchain teknolojisinin hayatımıza getirdiği yenilik, iki eş arasındaki anlaşmaya dahil olan merkezi otoriteyi hayatımızdan çıkarmış olmasıdır. merkezi otorite ortadan kalktığında, merkezi otorite ile ilgili her şey ortadan kalkar. bu, iş, hizmet ve mal gibi varlıkların değişiminde kullanılmak üzere ürettiği parayı içerir.
ethereum blok zinciri, amerika birleşik devletleri denen bir devleti tanımadığı için ürettiği dolarları da tanımıyor. bu nedenle akıllı sözleşme imzalamış kişilerin mal ve hizmet alışverişinde kullanabilecekleri bir dönüşüm değerine ihtiyacı vardır. bu nedenle her blockchain zincirinin kendi takas parası vardır. bu yüzden bitcoin veya diğer kripto para birimleri var. her blok zincirinin yalnızca, bu blok zincirini kullanan diğer kişilerin kabul ettiği ve değer atfettiği bir madeni para vardır. tıpkı dünyadaki her ülkenin kendi para birimi olduğu gibi, kafanızdaki kafa karışıklığı da azalmaya başlıyor sanırım.
nft nedir?
artık bitcoin ve blok zinciri teknolojisini anladığımıza göre, nft'nin ne olduğunu anlamak çok kolay. nft bir tür akıllı sözleşmedir. ama bu tek taraflı bir sözleşmedir. değiştirilemez bir belirteç...
vikipedi tanımı: değiştirilemez bir token, satılabilen ve alınıp satılabilen bir dijital defter biçimi olan bir blok zincirinde depolanan, değiştirilemeyen bir veri birimidir. nft veri birimlerinin türleri, fotoğraflar, videolar ve ses gibi dijital dosyalarla ilişkilendirilebilir.
bir sanat eseri ürettiniz. ürettiğiniz bu sanat eserinin dijital kopyasını, mülkiyet hakkını, üretim tarihini ve bir blockchain zincirine eklemek istediğiniz diğer bilgileri kaydettirdiniz ve kilitlediniz. bu yeni aynakol dişlisine nft denir. bu zincirlemede yer alan bilgiler, blok zinciri teknolojisinin doğası gereği değiştirilemez. ve asla kaybolmaz. bu eşsiz aynakol dişlisini satışa çıkardınız. birisi bu zincir bağlantısına (nft) sahip olmak isterse, nft'yi ürettiğiniz blok zinciri türü tarafından tanınan değişim parası (madeni para) ile değiştirirsiniz ve zincirin sahipliğini onu satın alan kişiye devredersiniz.
satış işlemi sonunda satın alan kişinin bilgileri nft zincirine kaydedilir. nft yüzüğünde, a kişisinin x adet jeton karşılığında ürettiği bu nft yüzüğün b kişisine satıldığı yazıyor.
ve bu bilgi tüm blok zinciri boyunca yayılır. ve mülkiyet el değiştirir. nft'leri bu kadar değerli yapan da budur. bitcoin, bitcoin blok zincirinin değişim para birimi olarak kullanıldığı gibi, nft'ler de bir tür takas aracıdır.
bitcoin = para
nft = elmas
bildiğiniz gibi elmas ile kömür arasında kimyasal bir fark yoktur. ancak değerleri yüz binlerce kez değişir. insanlar elmasların nadir ve parlak oldukları için değerli olduğuna inanırlar.
nft'ler tarafından temsil edilen dijital sanat eserlerinin kopyaları internette mevcuttur. elmas kadar parlak cam parçaları bulmak da mümkündür.
ama elmaslar çok değerlidir. bu yüzden nft'ler de çok değerlidir.
şimdi nft'nin fütüristik kullanımına geçelim
yapay zeka yazılımı geliştirildi. ve otonom sürüşün artık yaygın olarak kullanıldığı bir dünyada yaşadığınızı hayal edin. bir tesla arabası satın aldınız. ve bu aracın mülkiyetini blok zincirine kaydettiniz. artık arabanız bir nft oldu. peki bu nft ile ne yapabilirsiniz? başkasına satabilirsin.
sanatçılar şu anda bunu yapıyor. başka ne yapılabilir? aslında, ne istersen yapabilirsin.
“sanatçı bir eser üretir. ve ürettiği eserin kendisine ait olduğunu, eserin dijital bir kopyasını ve zincire bağlamak istediği diğer bilgileri kaydeder.”
yukarıda bir cümle kurdum. hatırlarsın. aracın sahibi olduğunuz bilgisini kaydettiniz. ancak sadece bu bilgileri kaydetmeniz gerekmez. istediğiniz bilgileri kaydedebilirsiniz.
örnek
xxx plakalı araç bana aittir. sabah 09.00'da evime geliyor, beni evden alıyor ve işe götürüyor. 10:00-17:00 saatleri arasında araç sahibi olmak isteyenler bana saatte 10 ethereum verirlerse arabamı kullanabilirler. arabamın şarjı yüzde 20'nin altına düştüğünde otomatik olarak bir şarj istasyonuna gidiyor ve kendi kendini şarj ediyor. her 10 bin kilometrede bir lastik değiştiriyor. arabam 50.000 jeton kazandığında ikinci bir araba alıyor. bu ikinci araba bana ait ve bu ikinci arabayı kiralamak isteyen olursa kiralayabilir. akıllı sözleşmeyi yeterince güzel yazarsanız, aracınız teorik olarak hiçbir şey yapmadan bir araç filosu oluşturabilir. bu gerçekleşmesi çok zor bir rüya gibi mi görünüyor? sizce orduda işler nasıl yürür? en yüksek rütbeli komutan emir verir. ve bu emirler organik zekaya sahip kişiler tarafından uygulanıyor.
komutan stratejiyi belirler. askerler savaşır. ve şimdi bu noktada, blockchain teknolojisinin başka bir potansiyel kullanımına girmiş bulunuyoruz.
bu bir ütopya değil, bir tür distopya
kapalı bir blockchain zinciri hayal edin. ve bu zincirle birbirine bağlı yapay zeka destekli bir ordunun yaratıldığını hayal edin. orduyu oluşturan tüm yapay zeka bireyleri kapalı devre blok zincirleri ve birbirlerinin durumları hakkında bilgi sahibidir. bir savaş başlar.
bu yapay zeka ordusundaki bireylerden birini etkisiz hale getirdin. bu bilgi anında zincirdeki diğer birimlere iletilir. ve bu durumda ne yapılacağına dair akıllı sözleşmede ne yazıyorsa o bilgi uygulanır. bir yandan destek kuvvetleri o bölgeye giderken fabrikalarda öldürülen robotun aynı anda üretimine geçilir. aynı zamanda öldürülen robotun öldürüldüğü de araştırılıyor. yapay zekaya sahip ar-ge birimleri hatayı tespit ediyor. ve akıllı sözleşmeyi daha da akıllı olacak şekilde yeniden günceller. böyle bir sistemle mücadele ettiğinizde yaptığınız her hareket makine öğrenme sürecine katkı sağlar.
savaşmazsan ölürsün. savaşırsan, makineleri eğitir yine ölürsün.
blockchain teknolojisi, savunucularına göre merkezi otorite ihtiyacını ortadan kaldırarak insanları potansiyel olarak özgürleştirebilir. ama aynı zamanda insanlığı sonsuza kadar köleleştirebilir de... bunların hangisinin gerçekleşeceğini zaman gösterecek.
makalenin medium linki: https://medium.com/…leet-with-ethereum-6c83d69f8b78
Kripto Para Dünyasının Sıcak Gündemi NFT Tam Olarak Nedir?
