Hafızalarını Tazelemek İsteyenler İçin: Plüton Neden Gezegenlikten Çıkarılmıştı?

2006'ya kadar Güneş Sistemi'nin bir parçası olarak kabul edilen ancak bu tarihten sonra cüce gezegen statüsüne düşürülen Plüton'un gezegenlikten çıkarılma sebebini hatırlayalım.
Hafızalarını Tazelemek İsteyenler İçin: Plüton Neden Gezegenlikten Çıkarılmıştı?
iStock

plüton'un gezegenlikten çıkarılmasının asıl sebebi, gezegenlere benzememesi

güneş sisteminde iki çeşit gezegen var:
terrestrial planets (dünyamsı gezegenler) merkür, venüs, dünya, mars.
jovian planets (jüpiterimsi gezegenler) jüpiter, satürn, uranüs, neptün.

plüton bu iki cins gezegen sınıfına da sokulamaz. daha çok ceres, eris, haumea, makemake gibi gök cisimlerine benzer. bu nedenle gezegen sınıflamasından çıkarılmıştır. bunlara plutoids (plütonumsular) veya dwarf planets (cüce gezegenler) diye yeni bir sınıflama yapılmıştır.

ek: plüton amerikalıların bulduğu tek gezegen olduğu için gezegenlikten çıkarma işlemi abd'de büyük bir tepki ile karşılanmıştır. ama eris'i keşfederek plüton'u gezegenlikten çıkaran da yine bir amerikalıdır. adamın twitter adı bile plutokiller.

2006 yılında toplanan uluslararası astronomi birliği, bir gök cisminin gezegen sayılabilmesi için gerekli 4 şartı sıraladığında plüton 3 tanesini karşılıyordu:

- güneşin etrafında dönmek,
- başka bir gezegenin uydusu olmamak,
- küresel bir geometriye sahip olacak kütlesinin olması.

1 maddeden ise çuvalladı:
- yörüngesinde kendisinden başka gök cisimlerini barındırmaması.

zira milyarlarca irili ufaklı gök cisminin bulunduğu kuiper kuşağı ile aynı yörüngeyi paylaşıyordu ve aynı bölgede bulunan ceres ve eris gibi cüce gezegenler kategorisinde yerini aldı.

apılan araştırmalar sonucu; kupier kuşağı içerisinde plütondan bile büyük gezegenlere rastlandı. bu şok edici gelişme sonrasında; bu kadar çok gezegeni güneş sisteminde adlandırmak ve sıralamak bir hayli zahmetli olacaktı. onlara ayrı bir kategori açıldı, cüce gezegen denmeye başlandı.

yani özetle; güneş sisteminde belki hala plüton'a benzer yapıda bulunan ve keşfetmediğimiz onlarca gezegen/cüce gezegen olabilir.

kaynak