İmparator Neron'dan Peter Sellers'a Güneş Gözlüğünün Adım Adım İlerleyen Tarihsel Gelişimi

güneş gözlüğünün ortaya çıkmasındaki tarihi süreç ve bugün geldiği nokta ufkunuzu açabilir.

güneşten korunma amacıyla kullanılan ilk gözlük, eskimolar tarafından geliştirildi. avladığı hayvanın kaburga kemiğine delik açan eskimolar, böylelikle bulundukları coğrafyada daha rahat hareket edebildiler.

eskimo

güneş gözlüğünün bir taş kullanılarak basit bir şekilde tasarlanması ise roma imparatoru neron zamanında gerçekleştirildi. imparator neron, gladyatör dövüşlerini daha rahat izleyebilmek için, şu an kullanılan gözlüklerden farklı bir yol bulmuştu; arenaya zümrütten yapılmış bir düzenekten bakıyordu.

neron

öncelikle mercekli gözlüklerin çıkışıyla başlayalım

gözlük camları, mercimeğe benzediği için bu camlara italyanlar tarafından "mercimek" anlamına gelen lenticchie adı verildi. ilk olarak 13. yy. italya'sında kullanılmaya başlanan gözlüklerin tam olarak kimin tarafından icat edildiği ise bilinmiyor.

kesin bir bilgi olmasa da, en iyimser bir tahminle, italyan fizikçi armati tarafından 1280 yılında icat edildiği düşünülüyor. bir çift dışbükey (konveks) mercekten oluşan bu gözlüklerin tek amacı, gözün görüş gücünü arttırmaktı.

aradan geçen iki yüzyıldan sonra, italya'dan çin'e getirilen gözlükler radikal bir değişime uğradı. italyan gözlüklerindeki mercekler, çinli ustalarca is yoluyla karartılıp, bugünkü ucuz güneş gözlüklerine dönüştürüldü. gerçi bu islemenin nedeni, gözlük sahiplerinin gözlerini güneşten korumak değil, hislerin ve kararların belli edilmemesi gereken işlerde, karşı taraftaki insanlarla göz temasını engellemekti.

(bkz: hakimler)

çinli hakimler, yüzyıllardır bakışlarını gizleyip, taraflar hakkındaki kanaatlerini mahkeme sonuna kadar belli etmemek adına gözlerinde kuvars taşlar kullanılıyorlardı.

kuvars taş, her ne kadar hakimlerin göz temasını engellese de, sağlıklı bir görüş açısı sunmadığı için oldukça kullanışsızdı. isli mercekler hakimlerin işini kolaylaştırıp, taraflarla göz temasını kesti ve onlara net bir görüş açısı sağladı. çok yakın bir tarihe kadar da bu böyle devam etti.

güneş gözlüğünün, şu an bizim de kullandığımız halinin ortaya çıkması, 20. yy. amerika'sına dayanıyor. amerikan hava kuvvetleri, yüksek irtifadaki pilotlarının gözlerini güneş ışınlarından koruyacak gözlük ihtiyacını, dönemin en büyük gözlük üreticisi olan bausch lomb şirketine bildirdi. bu doğrultuda çalışmalara başlayan bausch lomb, spektrumun sarı bandının içinde ışığı emen koyu yeşil bir renk hazırlayıp (rayban), sürekli kontrol paneline doğru bakan pilotun gözlerini maksimum derecede korumak için, hafifçe eğik bir çerçeve tasarladı.

(bkz: aviator)

bu gözlükler her ne kadar pilotlar için üretilse de, bausch lomb şirketi tarafından halka da satılıyordu.

halk güneş gözlüğüne yüksek bir ilgi göstermişti ve bu ilgi, optik şirketlerinin gözlerini kamaştırmaya yetti. en hızlı ve başarılı hamlenin sahibi olan foster grant, önce çeşitliliği ve ardından da cesur bir reklam stratejisiyle tanınırlığını arttırdı. foster grant, dönemin hollywood yıldızlarından peter sellers, caroll baker, elke sommer ve anita ekberg gibi isimlere güneş gözlüğü taktırıp bir reklam kampanyası düzenledi.

peter sellers

caroll baker

anita ekberg

bu reklam kampanyası o kadar başarılı olmuştu ki, güneş gözlüğü takan bir hollywood yıldızı görüldüğünde, onun foster grant taktığı düşünülüyordu. 1970'lerden sonra ise güneş gözlüğü çılgınlığı artıp, yavaş yavaş bugünkü halini almaya başladı.

günümüzde ise ebay, güneş gözlüklerinin satın alma dinamikleri ile ilgili rakamsal bir analiz yaptı. ebay’in 14 sitesi üzerinden gerçekleştirilen analizi, dünya çapında 145 milyon aktif tüketicinin katıldığı bir halk oylamasının sonuçlarını içeriyor.

bu analize göre, ebay üzerinden her 1 dakikada 12 güneş gözlüğü satın alınıyor. en çok güneş gözlüğü satın alınan ülkeler abd, ingiltere, avustralya, almanya ve kanada. avustralya, yaşayan kişi sayısına göre hacimce en fazla güneş gözlüğü satın alınan ülke olup onu ingiltere, abd ve kanada izliyor.

ilk üretilen profesyonel güneş gözlüğü modeli olan aviator tipi gözlükler, hala en çok satan gözlük modeli olarak dikkat çekiyor.