İsrail'in Türkiye'den Geri Almak İçin Teklifler Yaptığı Tarihi Eser: Siloam Yazıtı

hezekiya tüneli’nin kudüs’te başlayıp istanbul arkeoloji müzesi’nde biten öyküsü...

mö 8. yüzyılda kudüs kralı hezekiya, orta doğu’da hızla yayılan asurlular’ın bir sonraki hedefinin kudüs’ü kuşatmak olduğunu bildiğinden, şehrin önemli su kaynaklarından birini surların içine taşımaya karar verir. zaman kazanmak için kaynağı surların içindeki siloam havuzu’na taşıyacak tüneli kazmaya iki uçtan aynı anda başlanır. böylece her şey yolunda giderse iki grup işçi ortada buluşarak tüneli tamamlayacaktır.

kazı ilerlerken duvarın arka tarafından kazma seslerini duyan işçiler başarılarını kutlamak için tünelin duvarına bu anı ölümsüzleştirecekleri bir yazı kazırlar ve tünelde sular akmaya başlar. asur ordusu ise “mucizevi” bir şekilde vebaya yakalanacak, kudüs‘e ulaşmayı başaramayacaktır.

hikayenin nasıl istanbul’da bittiğine gelecek olursak; yaklaşık 2600 yıl sonra osmanlı hükümdarlığındaki kudüs’te 1880 yılında 16 yaşında bir genç, yeniden keşfedilmiş olan hezekiya tüneli’nin duvarlarında elini gezdirirken kazma izlerinin orta yerde tersine döndüğünü hisseder ve duvarlara dokunmaya devam ederek tünelin orta noktasındaki yazıtı keşfeder. 

yazı 1890 yılında bir tüccar tarafından kırılarak çalınsa da istanbul arkeoloji müzesi’nin kurucusu osman hamdi bey, kudüs sancağı ibrahim hakkı paşa’yı durumdan haberdar eder ve yazıyı bulmak için bir arama başlatılır. sonunda bulunan yazıt, 1891 yılında günümüzde hala ziyaret edilebileceği istanbul arkeoloji müzesi’ne gönderilir.

siloam yazıtı olarak bilinen yazıt, ibranice dilindeki en eski yazıtlardan biri olma özelliğini taşımaktadır. kudüs’te eskiden bulunduğu noktada bir kopyası sergilenmektedir:

israil, kral hezekiya’nın kudüs’te inşa ettiği tünele kanıt olarak kabul edilen bu yazıtı türkiye'den almak için birçok kez teklifte bulundu ancak bunların hepsi reddedildi. 

detaylı bilgi için: arkeofili