İsraillilerin Casusların Tanrısı Olarak Adlandırdıkları Aşmış Mossad Ajanı: Eli Cohen
18 mayis 1965 tarihinde suriye'de asilarak idam edilen, casusluk dunyasinin (kim philby'i bile solda birakacak derecede) en sira disi karakteri olan, mossad ajani. hayat hikayesi; michael bar zohar'in cok ses getiren mossad adli kitabinin 'our man in damascus' bolumunde detayli bir bicimde anlatilir.
misir'da, eziyet goren yahudi aileleri el altindan ulkeden kacirmak gibi giristigi casusluk faaliyetleri sonucunda arkadaslariyla yakalanip hapse atilan, sonra sans eseri serbest birakilan ve bunun uzerine hayatini kurtarmak icin israil'e goc etmek zorunda kalan, iyi bir aileden gelen, fransiz koleji ve universite mezunu, bes dil bilen, misirli bir yahudidir kendisi. misir'da geride kalan 'israilli casuslar' olarak lanse edilen arkadaslari idam edilmistir keza. israil'e tasindiktan sonra eli cohen evlenmis, bir yuva kurmus ancak adapte olmakta sorunlar yasamistir cunku evini gecindirecek is bulamamaktadir. kendisine casusluk faaliyetlerine devam etmesi icin defalarca teklifte bulunan aman'in arzusuna en sonunda para kazanmak ugruna boyun egmistir. anlatilan hikayesi budur.
zaten o saatten sonra hayat hikayesi dudak ucuklatan, filmlerde bile esi benzeri gorulmeyen bir viraja girer. aman, derhal cohen'i teknik ve psikolojik alanlarda detayli bir bicimde egitir. iyi bir casus olabilmesi icin uzun donem avrupa'daki tum kentlere gonderip pesine adam takar, verilen gorevleri nasil icra ettigi konusunda hakkinda rapor tutulur. cohen, tum bu 'staj' gorevlerini tamamlarken de esine basit bir pazarlamaci oldugu yalanini soyler. testleri basariyla gecen cohen icin yeni bir kimlik, yeni bir hayat hikayesi, yeni bir aile yaratilir hemen. artik kendisi musevilerden nefret eden, beyrut dogumlu, kemal amin tabet isimli suriyeli bir araptir. zengin bir is adami olarak once arjantin sosyetesine girer ve bir sekilde yolu ulke idaresinde soz sahibi olan arap cemiyetlerle kesisir. kurdugu yakin iliskiler ve sactigi paralar sayesinde karsiliginda saglam referans mektuplari alir. gerisi artik suriye'ye yerlesmektir.
suriye'ye gelir gelmez, zengin bir muhitten malikane kiralar. referans mektuplari, sevimli kisiligi ve her gece boy gosterdigi cemiyet yemekleri sonunda meyvesini verir ve devlet kadrosundan kisiler ile yakin temaslar kurmaya baslar. devami corap sokugu gibi gelir. savunma bakani general mahmud jaber basta olmak uzere pek cok general, albay ve baas partisi'nin ust duzey liderleri, is adamlari, kodamanlar, sosyetik simalar bu paraya para demeyen arap is adaminin en yakin dostudur artik. yeri gelir ulkenin tepesindeki kisi olan general hafiz'in karisina kurkler, ac gozlu parti mensuplarina pahali arabalar, saatler, uckuruna duskun parti mensuplarina da hayat kadinlari ayarlar. tum kurdugu bu ag uzerinden edindigi bilgileri de her sabah sekizde malikanesinden israil'e verici yayiniyla mesaj olarak gonderir.
suriye'nin urdun nehrinin kollarini degistirip israil'i corak bir ulkeye donusturme projesini baltalayan kisidir kendisi. cunku projeyi yoneten, devletin adami muteahhit en yakin dostudur cohen'in. suriye ordusu'nun israil'e karsi ikinci cephe acma planlarini suya dusuren de kendisidir. cunku ordudaki dostlari bizzat eli cohen'i alip israil sinirindaki suriye mevzilerine goturup tahkimat ve siginaklari hatta gizli silah projelerini gormesine izin vermislerdir.
zaman icinde suriye mukhabarati ters giden bir durumun farkina varir, en nihayetinde. israil suriye'yi ne zaman bombalasa, koordinatlari milim sasmadan tam hedefleri tutturmaktadir. ustelik suriye hukumetinin geceden aldigi her karar, adeta dalga gecermis gibi sabahtan israil radyolarindan duyurulmaktadir. zaten eli cohen'in basini da israil'in bu asiri ozguvenden kaynaklanan, alayci kibiri yakar.
suriye'nin en tepesinde, edindigi istihbarati birkac saat icerisinde israil'e telsizle ulastiran bir casus vardir. ama tum cabalara ragmen verici bulunamaz. 1965 yilinda sovyetlerden gemi ile, suriye ordusu'nun cag disi cihazlarinin yerini alacak bir konteyner gelir. yeni cihazlar konulur ve denetim icin butun ordu iletisimi 24 saatligine durdurulur. derin sessizlik ortasinda ciliz bir sinyal fark edilir, casus yayindadir. hemen adresin pesine dusulur ve eli cohen'in malikanesinden geldigi saptanir. kimse inanmak istemez, yanlislik oldugunu dusunur, konu hemen kapanir. ancak bir sonraki denetimde vericinin kaynagi yine ayni malikane cikinca 'cohen'in ruyasi' sona erer.
derhal derdest edilir, yakalanir, hapse atilir. insanlik disi iskenceler gorurken ulkenin en tepesindeki isimlerin yasadigi sok ve dehset tarifsizdir. zaten yakalandigi an eli cohen'in idam cezasi kesinlesmistir. konustugu takdirde, kirli iliskilerinin nihai kaynagi devletin en tepesindeki kisidir. ve devletin en tepesindeki kisi, bilerek ya da bilmeyerek ulkenin guvenliginden sorumlu en onemli sirlari ifsa ederek vatana ihanet etmistir.
zaten eli cohen'in mahkemesi bir tiyatrodur. savci yoktur, savunma avukati yoktur. mahkeme heyetinin baskani hem savci, hem sorguc hem de hakimdir. tek cumle soyler cohen'e: savunmani yurutecek birine ihtiyacin yok! satilmis basin senin tarafinda ve devrimin butun dusmanlari seni savunuyor!
tel aviv derhal devreye girer. elinde esir olan binlerce arap tutuklunun serbest kalmasi karsiliginda, eli cohen'in israil'e talebini 'rica' eder. yetmez, dunyanin dort bir yanindan af talepleri yagar. papa vi paul, bertrand russell, antoine pinay, belcika kralicesi elizabeth, ingiliz parlementosu'nun uyeleri, insan haklari dernegi, uluslararasi kizil hac imza kampanyalari yurutur. ama nafile. eli cohen 18 mayis'ta, gecenin bir yarisi canli yayinda idam edilir. naasi gunlerce meydanda asili bir bicimde sergilenir.
soz konusu general hafiz olunca, gerisi teferruattir. sanirim baas partisi; isledikleri onca suc, aldiklari onca rusvet ortaya sacilinca kendisine her sartta, her daim destek verecek bir %50'ye sahip olmadigindan oturu eli cohen'i sonsuza dek susturur. ve suriye hala bugun bile, eli cohen'in kemiklerini israil'in israrli taleplerine ragmen teslim etmez.
