Osmanlı Dönemi'nde Aramızdan Ayrılan Roma ve Bizans İmparatorluğu Tarihi Eserleri
not: bu entry'yi dördüncü haçlı seferci genç arkadaşlara bırakıyorum. nasıl oluyorsa osmanlı döneminde "haçlılar" tarafından yıkılan (birkaçı yıkılmamışsa da zarar görmüş) eski konstantiniyye binalarından bazıları.
forum of arcadius
403 yılında yapılmış bir şehir meydanıyken osmanlıda "avrat pazarı" olarak kullanılıp 1715 yılında yıkılmış. vay haçlılar vay.
augustaion, bugünkü adıyla ayasofya meydanı
zamanında hiç bugünkü gibi değilmiş. 16. yy'da ne işleri varsa hain haçlılar gelip yıkmışlar galiba.
bir de great palace of constantinople varmış, türkçe'de büyük saray
4. haçlı seferlerinde zarar gördüğü yetmemiş, sultan 1. ahmet dönemi haçlılar gıcık olup yıkıp yerine sultanahmet camisini dikmeye karar vermişler.
palace of boukoleon, yani buokoleon sarayı da varmış zamanında
1873 yılında haçlılar dayanamamışlar, sirkeciye demiryolu yapmak için yıkmışlar 6. yy'da yapılmış sarayı.
chalke, şehrin bronz kapısı
13. yy'da kapıyı haçlılar yıkmış, kapının dibindeki şapelle pek işi olmamış ama haçlı abilerimizin ki dayanamayıp 1804 yılında gelip yıkmışlar gari.
palace of the porphyrogenitus, tekfur sarayı
4. haçlı seferinden sonra yapılmış, yani bunu da haçlılar yıktı diye ağlayamıyoruz, ama osmanlı çok ilginç amaçlarla kullanmış burayı. önce hayvanat bahçesi gibi kullanılmış, yetmemiş kerhane yapmışlar 17. yy'da. sonradan yahudiler şişe fabrikası olarak kullanmışlar bir süre sonra. çok şükür bunu yıkmamışlar ki, bugün ciddi ölçüde sağlam kalabilmiş (gidin görün ne kadar sağlam kalabilmiş orası ayrı bir konu) birkaç bizans yapısından biri.
kontoskalion varmış, sofya'nın limanı veya yeni liman falan dermiş bizanslılar
300'lü yıllarda yapılmış ve ispanyol gezgin pedro tafur'un dediğine göre 1437 yılında sapasağlam duruyormuş. 1453 ile 1437 arasındaki 16 senede haçlılar da dokunmamış, ama 1748 senesinde aynı haçlılar nur-u osmaniye camisi için yıkmışlar sanırım. neden yapar ki bunlar din kardeşi değil miydi? üzücüymüş.
neorion limanı da varmış
4. yüzyılda yapılmış ama işte 20. yy'da haçlılar dayanamamış hasetlerinden, yıkalım gitsin gari demişler. yerine eminönü vapur iskelesi yapılmış, bizanstan kalma binaların eserlerini de haçlılar ne yapmışlarsa, haklarında pek birşey bilinmiyor ama...
prosphorion limanı da varmış
ama 1457 senesinde fatih "buraya da çok güzel saray yapılır he" demiş. 1459'da fatih'e kalmadan haçlılar yıkmışlar ki yerine topkapı sarayı yapılmış.
cistern of mocius
bizans dönemi konstantiniyye'nin en büyük sarnıcıyken osmanlı bunu altımermer çukurbostanı yapmış ki 20. yy'da hain haçlılar gelip yıkmışlar. çok ayıp etmişler.
hippodrome of constantinople
büyük hipodrom belki de bizans döneminin en bilinen eserlerinden biriymiş.
1580 senesinde böyle görünüyorken
osmanlı minyatürlerinde şu halde görünebiliyor.
osmanlı ne güzel sahip çıkmış ama işte ne yaparsın, bugün 3 tane taş dışında bir şeycikler kalmamış.
column of arcadius, arcadius'un sütunu
400'lü yıllarda yapılmış, 16. veya 18. yy'da haçlılar nasıl becermişlerse bunu da yıkmışlar. 1575'te sağlam olduğuna dair çizimler varmış.
column of constantine, konstantin'in sütunu
300'lü yıllarda yapılmış ama 1. abdülhamit'in restorasyonuna rağmen bugünkü hali çemberlitaş dediğimiz aciz bir sütundan ibaret.
Bugünkü hali
column of justinian, justinian'ın kolonu
543'te yapılmış, 16. yy'da haçlılar "biz bunu nası unutmuşuz ya" diyerek gelip yıkıvermişler.
milion, milyon taşı
4. yy'da yapılmış bir anıt-bina iken bugün küçücük bir taş parçası olarak kalabilmiş. 1453'te yıkılmamış ama 16.yy'da tahmin edin kimler tarafından yıkılmış? hain latinler ve haçlılar (!)
serpent column, yılanlı sütun
1582'de osmanlı minyatürlerinde yılanları mevcutken
17.yy'da hain haçlılar yılanların kafalarını sökmüşler
3 yılan kafasından bir tanesinin bir parçası bugün istanbul arkeoloji müzesindeyken diğer ikisini ne yapmışlar acaba?
walled obelisk, örme dikilitaş
yine sultanahmet meydanındaki bildiğimiz kırık dökük bir sütun. yapıldığı tarih bilinmiyorken 10.yy'da tamir edilmiş, 1204'te üzerindeki bronz plakalar 4. haçlı seferleri ile çalınırken zaman ile genç haçlı yeniçerileri güç gösterisi için tırmanmaya çalışa çalışa bugün olduğu taşları eksik sütun haline getirmişler. helal olsun diyoruz ve devam ediyoruz...
içlerinden en sevdiğim: valens aqueduct, bugün bildiğimiz adıyla bozdoğan kemeri
osmanlı döneminde de restore edilip kullanılmış defalarca, nasıl olduysa bugün kemerburgaz ve fatihteki parçaları dışında hiçbir yeri dayanamamış. bunu bilerek yıkmamışlardır da kesin haçlılar engel olmuştur restorasyonlarına falan. yapılışı 4. yy. çok seviyorum bu kemeri, bu yüzden sona bıraktım. bir ara gidip üzerine de çıkacağım.
final olarak belirtmek istediğim bir şey var
(bkz: ironiyi anlamayan nesle aşina değiliz)
ABD'de, Siber Zorbalık İçin İlk Eyalet Yasasının Oluşturulmasına Sebep Veren Ölüm: Megan Meier
