Osmanlı İmparatorluğu'nda Yeşil Renk Ayakkabı ve Çorap Giymek Neden Yasaktı?

“sık ayakkabı çıkartma geleneği, doğuluları, bu işe uygun ve çok temiz bir ayakkabı şekli geliştirmeye yöneltmşitir. terliği andıran bu ayakkabıya pabuç derler... genellikle türkler ve frenkler sarı, ermeniler kırmızı, rumlar mor, yahudiler ise siyah pabuç giyerler. ancak padişahın toprağında yaşayan hiçbir ulus,

iran hükümdarının eyaletlerindeki gibi yeşil pabuç giyme özgürlüğüne sahip değildir. müslümanların, peygamberleri kullandığı için sevgiyle kutsallaştırdıkları bu rengi, türkiye’de oturan bir hıristiyanın ayağında taşıması suçtur.... bu konuda iran şahı büyük abbas’ın, padişahın elçisine verdiği nükte dolu cevabı anlatmadan geçemeyeceğim. osmanlı devleti’ni temsil eden elçi, iran’da türkler gibi hıristiyanların da yeşil ayakkabı ve çorap giydiklerini izledi vehükümdarı adına şah abbas’tan bu uygulamayı yasaklamasını istedi. yeşil, peygambere özgü bir renkti; ... ayak altında çiğneyerek, çamurla kirleterek küçük düşürülmemeli, bu renk çorap bile giyilmemeliydi. 

ülkesinde bunu yapan gâvurlar, çıfıtlar yani yahudiler ile öteki murdarlar, yani pisler şiddetle cezalandırılırdı. doğunun en olgun hükümdarı olan ve iyi özellikleriyle halkının sevgisini kazanan şah abbas^*, osmanlıların bu tutumunun, tabiat ananın ayaklar altına, özellikle toprağa serdiği yeşilin, sadece ayakkabıda bulunmasını önleme isteğine varmadığını gördü;...önce, padişahın isteğini kabul eder göründü. elçiye, halkına ve topraklarında yaşayan herkese, peygamberin rengini ayaklarında taşımalarını yasaklayacağı konusunda söz verdi; iran’da şah abbas’ın tebasının artık yeşil ayakkabı giymeyeceğini bildirdi. ama bu emre karşılık, yeşile böylesine önem veren padişahın da benzer bir uygulamayı ülkesinde gerçekleştirilmesini istedi. 

elçiye, “efendinin, muhammed’in rengine kendi ülkesinde iran’dakinden çok daha fazla saygısızlık edildiğini görmekten üzülmesi gerektiğini biliyor musun?”dedi. “benim topraklarımda, giysilerde ve ayakkabılarda taşınan yeşil cansız bir renktir. türkiye’de bütün hayvanlar, hiç ceza görmeden her gün, peygamberimizin sevdiği bu rengin canlısını taşıyan otların üstüne pisliklerini yaparlar. git hükümdarına söyle, önce, imparatorluğundaki bütün hayvanların otları ve ayakları dışkılarıyla kirletmesini önlesin. o zaman ben de kullarımın yeşil ayakkabı giymelerini yasaklarım."

kaynak: j.grelot, relation nouvelle d’un voyage de constantinople -istanbul seyahatnamesi- (çev.m. selen),1998 (kitap 17. yy istanbul'unu anlatıyor.)