PKK ile Başarılı Mücadeleler Verirken 1991'de Suikasta Kurban Giden Tuğgeneral: Temel Cingöz
23 mayıs'taki suikastinin ardından kendisinin adı kışlalara liselere verildi ancak bugün dahi adana'da suikaste uğradığı yerden 350 metre uzaktaki şehit temel cingöz anadolu lisesindeki öğrencilere (veya öğretmenlere) temel cingöz kimdi diye sorsak çok zahiri cevaplar dışında pek bir şey alabileceğimizi sanmam.
ben kendisini çok net hatırlıyorum, suikaste uğradığı günü ve ertesini de hatırlıyorum, dahası nasıl bir insan ve komutan olduğunu da derleyip şuraya uzun süredir yazasım vardı ancak nereden başlayacağımı bilemedim. acısı 30 yıl sonra bile bende hala tazedir.
temel cingöz 1941 seferihisar doğumlu ve harbiye 1960 mezunudur
adana'ya tayin olmadan önce son görev yeri olan siirt'de il jandarma alay komutanı olarak 1988-90 arası görev yapmış ve burada pkk'ya karşı olan mücadelede büyük başarılar elde etmişti. siirt örgütün sözde botan eyaleti'nin merkezi de olması hasebiyle o yıllarda örgüt için en büyük para ve insan gücü kaynaklarından birini oluşturuyordu ve temel cingöz'ün özellikle kontrgerilla ve geçici köy koruculuğunu çok efektif yöntemlerle kullanıyor olması yüzünden pkk'nın operasyonel ve lojistik arterleri feci tıkanmıştı.
temel paşa bunun da yanında kara harp akademisine gitmemiş, kurmay olmamış ve harbiyeden mezun olduğu günden albaylığının sonuna kadar sürekli kıtada sürekli arazide sürekli düşmanla çatışıyor olması yüzünden jandarmacılığın pratiğine olan hakimiyeti aşırı yüksekti. kurmay olmadan siirt il jandarma komutanlığından tuğgeneralliğe terfi ederek 1990 yılında adana bölge komutanlığına tayin olmayı hiç beklemiyordu. ancak o yıllarda jandarma genel komutanı eşref bitlis idi ve o da öyle bir generaldi ki kimi nereye atayacağını ve kimden ne kadar verim alınacağını kendisinden daha iyi bilen çok az kimse vardı. ama tabi, bu tek bir insanın eliyle olabilecek bir şey değil zira bu tip bir terfinin nasıl bir sicille gerçekleşebileceğine ve ne kadar nadir ve efsanevi bir şey olduğunu anlayabilmek için kurmaylık ve sicil hakkındaki yazılara bakabilirsiniz. temel cingöz'ün sicili gibi bir sicil, bir orduda 40 yılda bir belki çıkıyor yani. eşref bitlis kendisinin tuğgeneral olmasını isteyerek en fazla malumun ilanını etmiştir o kadar.
emri altında çalışmış herkesin ortak şekilde anlattığı kadarı ile kendisi kurmay olmadığı ve başından sonuna kıtadan yetişen bir asker olduğundan organizasyonel yetenekleri de çok ilginçti. birliklerini denetleyecekse en düşük rütbeli subayını dahi dinler, sözü bitene kadar kesmez ve kendilerinin rahat çalışabilmesi için emsali görülmemiş bir operasyonel serbesti sağlardı. tsk'da ise genel trend düşük ve orta rütbeli subayların cendere gibi kısıtlamalar altında zaman ve bütçe baskıları ile büyük bir psikolojik harp vermesi ile sonuca ulaşmayı hedefleyen ilginç bir sistem olduğundan kendi altında çalışan subaylar hem maksimum verimle iş görmüş hem de kendisini çok sevmişlerdi. örnek olarak bir binbaşı sahadan istihbaratını toplayıp, teyidini alıp, planını yapıp sonuca ulaşmak için gereken birlikler ve kaynaklarla alakalı bir brifingde temel cingöz kendisi de o yollardan geçtiği için o rütbede başka kimsenin yapmayacağı detaylarla ilgilenirdi. çözüm odaklıydı. incitmezdi, nazikti. subay ve astsubayına insiyatif sağlardı. başarısızlık bile personelin kendilerini had safhada işlerine adadığı bir yarı başarı haline gelince kendisi çok sevildi.
nitekim perdenin karanlık yüzünde ise o dönem gücünün had safhasında olan pkk'ya karşı -özellikle siirt'te- çok karanlık karakterleri kontragerillaya dahil etmesi pkk merkez konseyinin kendisi hakkında suikast kararı almasına yol açacaktır. bildiğim kadarıyla yakalanan birkaç militanın üzerinde de kendisiyle ilgili yazılar bulunacaktır. kendisinin kontrgerilla olarak pkk'ya karşı zincirini çözüp saldığı karakterler hemen hemen aynı zamanda ankara'daki üniversitelerde kurulmuş ve pkk ile kanlı bıçaklı olan ve daha sonra ipini kopararak hizbullah haline gelecek dinci kürtlerdir. ve sokaklarda pkk infazlarına falan başlarlar. o bağlamda da doğu'da bir kürt devleti kurmaya çalışan bir örgüte karşı telkinle kürt düşmanlar yaratacak ve bunları kürt köy korucuları ile destekleyecek de kurt bir istihbaratçıdır.
nitekim kendi etrafındaki tehdidin farkında olmasına rağmen renault 21 marka siyah resmi aracı her gün aynı saatte aynı güzergahtan aynı ışıklarda bekleyerek kışlasına gitmektedir.
araçta sivil giyimli şöför ile mp5 makineli tabanca taşıyan koruması olduğu halde her zaman sağ arkada oturan temel paşanın bu makam aracı öztoprak jandarma lojmanından çıkıp kanal üzerindeki kavşaktan bülent angın bulvarına çıkmak üzereyken ikisi trafo tarafından ikisi de duygu cafe tarafından beliren 4 silahlı saldırgan tarafından çapraz ateşe alınır. vücuduna sekiz mermi isabet eder. hafif yaralı koruması ise saldırganların arkasından ateş ederken makam aracı doğruca balcalı devlet hastanesine yardırarak paşayı yoğun bakıma yatırırlar.
paşa'nın hemen yakınlardaki baraj lisesi 1. sınıfta okuyan oğlu sadık bizzat benim annem tarafından "baban küçük bir kaza geçirmiş gel gidelim" diye dersten alınarak hastaneye götürülür. orada da yakınlarına doktorlar tüm yaralara 5 buçuk saatlik bir ameliyat sonunda başarıyla müdahale edilerek paşa'nın hayati tehlikesinin geçtiğini söylerler. kendisinin bilinci yerine gelir. 6. kolordu komutanı ve j.gn.k eşref bitlis ile hasta yatağındayken söylenilene göre konuşurlar.
bu arada çok ilginç bir ayrıntı olarak paşa'nın konutuna taziye ve geçmiş olsun telefonları yağmaya başlar, daha bizzat gelmemiş eşref bitlis ve turgut özal gibi isimlerden sonra arayan bir tanesi çok ağır bir kürt aksanıyla kendisini olmayan bir yerin komutanı olarak tanıtarak temel paşa'nın durumu hakkında bilgi almaya çalışır. hayati tehlikesi olmadığını öğrendiklerinde telefonu açanın suratına kapatırlar. bilahare taziye ziyaretine de kimsenin tanımadığı insanlar gelmeye çalışınca jandarma güvenlik önlemi alarak lojmanı kapatır.
temel cingöz paşa'nın 4 gün sonra aniden ölüm haberi gelir. yaralarının yol açtığı komplikasyonlardan dolayı şehit olur.
suikasti bizzat dev-sol üstlenmiştir
fetöcülerin kendilerine sorun gördükleri herkesi itibarsızlaştırıp meslekten attığı ergenekon iddianamesinde temel cingöz suikasti ile ilgili gizli tanıklar aracılığı ile bir dolu açıklamalarda bulunurlar.
diğer taraftan taşın altından pkk'nın çıkma olasılığı siirt ve adana'da yakalanan militanların üzerlerinden çıkan temel cingöz ile ilgili yazılar, suikast sonrası evini arayan ve gelen tipler göz önüne alındığında da mümkündür. bu yönde demeçler veren bazı ergenekon sanıkları da vardır.
daha da "derin"e gitmek istiyorsak temel cingöz türk silahlı kuvvetlerindeki bir ekolün son temsilcilerinden biridir ve bu eşref bitlis'in türk silahlı kuvvetleri'ne getirip yerleştirmeye çalıştığı beyin takımı subaylar içinde en alaylı yetişmiş olan askerdir. kürt mültecilere, talabani'ye falan yiyecek ve tıbbi yardım kasalarında silah gönderen çekiç gücün ne yaptığını fark edip, bunları yapan amerikalılar hakkında jandarma aracılığı ile istihbarat toplamaları ile bu herkeslerden bağımsız ekolün hemen hepsi birkaç yıl içinde suikastlerde intiharlarda ve şüpheli kazalarda ölecek ve öldürüleceklerdir.
daha sonra, kendi gibi subay olan oğlunun o günlerde okuduğu baraj lisesi daha sonra şehit temel cingöz lisesi haline gelir. 1992 yılında da yüreğir'deki yeni yerine taşınan jandarma kışlası da aynı şekilde kendi adını alır.
komutanın üstümüzdeki emeği ve etkisi çok büyüktür. ışıklarda olsun.
1993'te Şüpheli Bir Kaza Sonucu Yaşamını Yitiren Jandarma Genel Komutanı: Eşref Bitlis
İnanılmaz İşkencelere Uğrayarak Şehit Edilen Kıbrıs Kahramanı: Cengiz Topel
