Silikon Vadisinin İsmindeki "Silikon" Tam Olarak Ne Anlama Geliyor?

Kuzey Kaliforniya'daki San Francisco vadisinin bir parçası olan San Jose vadisine neden silikon vadisi deniyor? İşte silikon elementinin bilimsel özellikleri ve merak edilen kelime anlamının açıklaması.

iStock

silikon, terimsel olarak yanlış bilinen ve birçok yerde yanlış kullanılan bir malzeme tipidir. örneğin "silikon vadisi" ne demek? "meme implantı" olarak kullanılan "silikon" ile aynı anlama mı gelir? mesela silikon vadisi meme yapar diyebilir miyiz? (aristo mantığı) bir de inşaatta kullanılan silikon mastikler var. hadi çık işin içinden bakalım.

bir bilimci olarak kısa kısa açıklamaya çalışayım:

bilimsel temeller 101

a) yanlış bilinenler madde 1: silikon, ingilizce'den (silicon) dilimize yanlış aktarılmış bir tanımlamadır bu sebeple de kafa karıştırır. temel olarak silicon=si elementi anlamına gelir ve "yarı metaldir."

b) yanlış bilinenler madde 2: ingilizce'de bahsedilen yumuşak yapılı plastik "silicone" diye yazılır fakat türkçe'de hem silicon hem de silicone; "silikon" olarak kullanılmaktadır.

oysa ki:
silicon=silisyum
silicone=silikon'dur.

karışıklıklar türkçede kaçınılmaz olarak mevcut.

bu arada ek bilgi: periyodik cetvelde yukarıdan aşağıya metalik karakter artar. örneğin 4a grubu karbon (c) ile başlar, altında silisyum (si) vardır. karbon ametalken, hemen altında bulunan silisyum daha metalik karakterdedir. aynı gruptaki elementlerin bağlanma özellikleri benzer, çünkü son yörünge elektron sayıları aynıdır. (örn: 4a ise 4 elektron)

4a grubu ve metalik karakter

silikon vadisi nedir?

elektronikte teknolojiler yarı iletkenlerin gelişmesiyle yükselmiştir ve en önemli buluş, silisyumdur. yani "silicone" değil, "silicon" kullanılır. görünüşü ise şuna benzer.

gördüğünüz gibi hiç de plastik gibi esneyebilen bir şey değildir.

silisyum, yarı iletken özellik sergiler. yani ne iletken ne yalıtkandır, milyonda 1 oranında fosfor veya bor katarak katkılı yarı iletken üretilir. böylece bu elementin bant yapısını kontrol ederiz. eğer p ve n kısımlarını farkı kombinasyonlarla birleştirirseniz transistörler ortaya çıkar. doplamadan dolayı ortaya çıkan elektronların veya boşlukların farkı ile akımı yükseltebilir ya da filtreleyebiliriz. (bkz: transistör)

silikon nedir?

temelde "polisiloksan" ailesine ait bir bileşiktir. saf silisyumdan değil; si-o-si iskeletinden oluşurlar ki bunu oluşturan en küçük yapıya monomer denilmektedir. bu monomerlerden yüzlercesi bağlanırsa "poli=çok" anlamında polimerik yapıyı yani bizim anladığımız yumuşak malzemeyi oluşturur.

silikon'un kimyasal yapısının içinde karbon da bulunmaktadır. bu sebeple "organosilikon" grubu ismini alır. bir çeşit inorganik polimerdir. normal şartlar altında polimerler karbon zincirlerinden oluşmuştur. silisyum ise mucizevi şekilde karbonun yerine geçebilir ve ona benzer davranabilir. "bu nasıl oluyor yahu?" dediğinizi duyar gibiyim. oldukça basit: 4a grubun oldukları için ve son yörüngelerindeki elektron sayıları aynı olduğu için silisyum da karbon gibi davranabiliyor, bu sayede de yeni malzemeler üretilebiliyor.

silikon üretimi nasıldır?

silikon dediğimiz malzeme için önce sio2 ve metil-klorür (ch3cl) bakır katalizör ile reaksiyona sokulur, ortaya "poli-dimetil-diklorsilan" çıkar. bu yapı da su ile reaksiyona sokulur ve poli-dimetil-siloksan'dır (kısaca pdms) üretilir. polimer sentezinde buna "yoğunlaşma reaksiyonu" denir ve şöyle özetlenebilir:

2 boyutlu bağ yapısı ise şuna benzer, burada r=ch3:

kullanım alanları ve son yorum

sanırım silicon, silicone, silisyum, silikon vadisi arasındaki farkları ve benzerlikleri, ortaya çıkan ürünlerin anlam karmaşasını çözdük.

sonuç olarak bu malzemeyi jel formatında elde ederseniz yüksek biyouyumu sebebiyle, toksik olmadığı için meme implantı veya lens olarak kullanabilirsiniz. aynı şekilde silikon bıçaklar, spatulalar da bu malzemeden üretilebilir. içeriğine eklenen farklı kimyasal gruplarla kayganlaştırıcı veya yapıştırıcı (mastik gibi) özelliklerinden de yararlanılabilmektedir.

temel bilgiler için referanslar:
1) https://en.wikipedia.org/wiki/siloxane
2) https://en.wikipedia.org/wiki/silicone
3) https://en.wikipedia.org/wiki/silicon

karanlikruya