Sivrisinek Kovucu Olarak Kullanılan Elektrolikitler Sağlığa Zararlı mı?

Yaz aylarının baş belaları sivrisineklerden kurtulmak için kullanılan yöntemlerden biri de elektrolikitler. Peki bu elektrolikitler, sivrisinekleri uzaklaştırırken insan sağlığına da zarar veriyor mu?
Sivrisinek Kovucu Olarak Kullanılan Elektrolikitler Sağlığa Zararlı mı?
iStock

prallethrin ihtiva eden ve memelilere karşı toksik olmadığı söylenen ancak bazı araştırmaların aksini gösterdiği bir böcek savar türüdür elektrolikitler.

epitel hücreler, vücudun iç ve dış dokularını oluşturan hücrelerdir. akciğerdeki mukoza tabakanın oluşumundan mucin isimli proteinler (örn. muc5ac) sorumludur. mucin proteinleri, epitel hücrelerde yüksek miktarlarda sentezlenmektedir.

okuduğum bir araştırmada, insan akciğer epitel hücre kültürüne prallethrin ve allethrin (başka bir böcek ilacı) çeşitli dozlarda uygulanmış. bu arada kısa bir anti-parantez açayım: allethrin, amerika'da zararlı olduğu gerekçesiyle yasaklanmış. içinizi rahatlatayım: raid elektro likitte prallethrin var, allethrin yok. tabii bu, prallethrin'in tehlikeli olmadığı anlamına gelmiyor. konuyla alakalı fazla araştırma yapılmamış, dolayısıyla dikkatli olmakta fayda var.


araştırmada tespit edildiği üzere prallethrin, akciğer epitel hücrelerinde reaktif oksijen türlerinin (serbest radikallerin) miktarını artırıyor ve oksidatif strese sebep oluyor. oksidatif strese bağlı olarak muc5ac proteinini kodlayan mrna artıyor. bu da muc5ac proteinin translasyonuna, yani proteinin miktarının artmasına, dolayısıyla da akciğer epitel hücrelerindeki mukozada artışa sebep oluyor.

mucin proteinlerinin, kalitesi ve miktarı kistik fibroz, kronik obstrüktif akciğer hastalığında rol oynuyor. aynı şekilde, spesifik olarak muc5ac proteinin akciğer epitel hücrelerdeki miktarının artması astım hastalığının semptomlarından biri olan nefes darlığına sebep oluyor.

başka bir deyişle prallethrin, astımın semptomlarından biri olan nefes darlığına sebep oluyor. bunun da sebebi epitel hücrelerde mukozanın artmasına sebep olması.

makalenin yazarları ciddi bir riskten söz etmiyor olsa da ilacın bulunduğu odanın iyi havalandırılması gerektiğini belirtmişler. bence yine de bu işi riske atmamakta fayda var. çünkü prallethrin'e, akut ve kronik maruz kalma sonucunda eritrositlerde (alyuvar hücreleri) hemoliz (alyuvar hücrelerinin parçalanması) gerçekleştiği de saptanmış. muhtemelen bu da oksidatif strese bağlı bir tepki sonucu gerçekleşiyor. bu molekül, vücutta diğer organlarda da oksidatif strese sebep olabilir. temkinli olmakta fayda var.

ilgili makale

Tartışmalı Gıda Maddesi Margarin Hakkında Bilinmesi Gerekenler