Siyasi Tarihimizin Önemli Figürü Necmettin Erbakan'ın Hayat Hikayesi
necmettin erbakan, 29 ekim 1926 tarihinde sinop’ta doğdu, kayseri ve trabzon’da büyüdü. babası emekli olduktan sonra istanbul’da, fatih’e taşındılar. okulu başarıyla bitirdi; öyle ki istese imtihana girmeden üniversiteye kayıt olabilirdi ancak o yine de kendini denemek istedi ve istanbul teknik üniversitesi’nin makine mühendisliği’ni bitirdi. dönem arkadaşları turgut özal ve süleyman demirel idi. almanya’ya gitti, rwth aachen’de doktorasını yaptı. leopard tanklarını öğrendi. daha sonra doçentlik için ülkeye döndü. 27 yaşında doçent, 39 yaşında profesör oldu. bu sırada da gümüş motor’u kurdu. bir yandan gümüş motor’u geliştirmek istiyordu ama türkiye odalar ve borsalar birliği (tobb) ile arasında sürekli problem çıktı. tobb’un içine girdi, önce genel sekreter oldu, daha sonra da tobb genel başkanlığına seçildi. lâkin süleyman demirel’in bu seçimi iptal etmesinden dolayı kendisi de görevinden ayrılmak zorunda kaldı. 1969 yılında yaşanan bu olay, necmettin erbakan’ı resmi olarak siyasete itti.
kendisinin hep bir politik duruşu, görüşü ve ideolojisi mevcuttu; ancak bunu o ana kadar hiç siyaset sahnesinde göstermedi. hedefleri doğrultusunda çalışan bir adamdır. o an kendisine ne gerekiyorsa o’nu istiyordu. tobb’da çıkarılan güçlükler yüzünden tobb’un genel başkanlığına gözünü dikti, o’nu aldı. bu sefer de başbakan tarafından rahat bırakılmamıştı ve şimdi de sözünü siyaset meydanında söyleyecekti. 1969’da konya’dan bağımsız milletvekili adayı oldu ve meclise girdi. siyasi kariyeri boyunca toplam 5 tane parti kuracak/genel başkanlığını yapacak olan necmettin erbakan’ın ilk parti olan milli nizam partisi 17 ocak 1970 tarihinde kendisi tarafından kuruldu. ancak ömrü çok uzun olan bir parti olmadı. 12 mart 1971 muhtırası verildikten sonra daha 1.5 yılını doldurmamış bu parti kapatıldı. demokrasiye tekrardan dönüş seçimi olan 14 ekim 1973 türkiye genel seçimleri’ne milli selamet partisi ile katıldı. amblemi anahtar olan bu parti, gerçekten de meclisin kilidini çözmüştü. dördüncü parti olsa da, %11.8 gibi hiç azımsanmayacak bir oy aldı.
ilk kez msp’nin ve necmettin erbakan’ın iktidara gelişi de bu seçimle birlikte oldu. msp ve chp koalisyonuyla 37. hükümet kuruldu. bu hükümetin başbakanı bülent ecevit, devlet bakanı ve başbakan yardımcısı ise necmettin erbakan olmuştu. kısa sürede iyi işler başarılsa, 1974 kıbrıs harekatı bu hükümet döneminde yapılsa bile bu hükümet pek uzun ömürlü olmadı. bu hükümetin dağılmasının ardından milliyetçi cephe hükümeti olarak da adlandırılan adalet partisi, mhp, msp, cgp hükümeti kuruldu. bu hükümet 1977 seçimlerine kadar iktidarda kaldı. 5 haziran 1977 türkiye genel seçimleri ise chp açısından bir zafer, msp için ise bir düşüş olmuştu. meclisteki 48 sandalyesinin yarısını kaybedip sadece 24 milletvekili çıkartabilen msp, %8,4’lük bir oy oranında kaldı. 6 eylül 1980 konya mitingi’ndeki olaylardan sonra “şeriat istiyor, laik sisteme karşı çıkıyor” iddiaları ile 12 eylül 1980 müdahalesi’nden sonra partisi kapatıldı. kapatılma nedeni yine aynıydı.
necmettin erbakan, bir süre izmir’de tutuldu. kendini birkaç kez savunmak zorunda kaldı. birkaç kez mahkemeye çıkartılsa da beraat etti. bülent ecevit, süleyman demirel gibi isimlerle birlikte o da 10 yıl boyunca siyaset yasağı aldı. ancak 6 eylül 1987’de, 1982 anayasası ile birlikte gelen “5 yıl ve 10 yıl boyunca siyaset yapma yasağı” maddelerinin kaldırılıp kaldırılmayacağının oylandığı bir referandum yapıldı. %50,1 ile evet oyu çıkan bu seçimin sonuçları 12 eylül tarihinde açıklandı. erbakan’ın, siyasi tarihi boyunca en uzun süre açık kalan ve kendisinin de en fazla başarılarını kazandığı parti kuruldu bu yasaklar kalktıktan sonra. refah partisi, 1983 yılında kurulmuştu ve erbakan’ın siyasi yasağı kalktıktan sonra hemen aktif oldu. ilk girdiği seçimden %7.5’luk bir oy aldı. tabii 82 anayasası ile getirilen %10 seçim barajının altında kaldığı için meclise giremedi. 1991 seçimleri ise erbakan için güzel bir yükseliş oldu. oy oranını bir anda %16.8’e çıkaran refah partisi, toplam 62 sandalye ile meclise girdi. ancak erbakan’ın talihi bir sonraki seçimde dönecekti. türkiye’deki siyasal karışıklığın içinde neredeyse sosyalist denilebilecek vaatler veren, diğer 2 partideki islamcı görüntüyü biraz olsun bırakıp daha farklı bir kimliğe bürünen ve çoğu kişinin ilgisini çeken refah partisi bu sefer seçimden birinci parti olarak çıktı. 1995 seçimlerinde aldığı %21.3’lük oy oranı ile 1. parti çıkmıştı ancak bu sefer de şöyle bir sorun oluştu: meclise 5 parti girdi ve giren ilk 3 partinin oyları birbirine, 4. ve 5. partinin oyları da kendi içlerinde birbirine çok yakındı. dolayısıyla herhangi bir partinin tek başına iktidar olacak oy oranı yoktu. 5 ekim 1995 ve 28 haziran 1996 yılları arasında refah partisi’nin olmadığı 3 hükümet kuruldu ancak bu hükümetler devam edemedi. sonunda, 28 haziran 1996 tarihinde necmettin erbakan’ın başbakan, tansu çiller’in dışişleri bakanı ve başbakan yardımcısı olduğu 54. hükümet kuruldu. seçimden ilk parti çıkan refah partisi, ilk başlarda birkaç kez hükümet kurmaya çalışmış ama yeterli güvenoyu alamamıştı. şimdi ise hak ettikleri yere gelmiş, hükümeti dyp ve msp koalisyonu ile kurmuşlardı.
28 şubat 1997 milli güvenlik kurulu toplantısı ve hemen akabinde alınan kararlar ile refah partisi’nin iktidarı sonlandırılma noktasına gelmişti. 28 şubat olayları ve erbakan’ın tarikat şeyhlerine verdiği iftar ile birlikte erbakan’ın ipi çekilmişti. önce muhtıra verildi, sonra da hükümetin kurulmasının üstünden 1 yıl geçmişken hükümet istifa ettirildi. 1998’de kapatılan refah partisi’nin yerini, ömrü sadece 4 yıl olacak fazilet partisi almıştı. 1999 seçimlerinde %15.4 oy alan fazilet partisi, meclisin 3. büyük partisi olsa da hükümete giremedi. 2003 yılında yine aynı sebeplerden ötürü kapandı.
2001 yılında kurulmuş olan saadet partisi’ne geçen necmettin erbakan’ın son kez genel başkanlık yaptığı parti de bu oldu. 2003 yılında genel başkan olarak seçildiği sp’de 6 ay kadar bir süre başkanlık yapabildi. “kayıp trilyon davası” olarak geçen davadaki kararı yargıtay onayladı ve erbakan ile birlikte 6 üye partiden ihraç edildi. özel evrakta sahtecilikten 2 yıl 4 ay hapis cezası alan erbakan’ın sağlık durumu yüzünden bu ceza önce ev hapsine çevrildi. daha sonra da dönemin cumhurbaşkanı abdullah gül tarafından affedildi. 2010’da tekrardan saadet partisi genel başkanı olan erbakan, vefat ettiği tarihe kadar görevde kaldı. partililerin yardımlarıyla da olsa ülke meselelerine kafa yormaya devam etti.
27 şubat 2011 tarihinde sabah saat 8.50'de solunum yetmezliğine bağlı, kalp ve çoklu organ yetmezliği sebebiyle yaşamını yitirdi.
Nasıl Oldu da Oyu 80'ler Boyunca Tek Hanelerde Dolaşan Refah Partisi, %21 ile İktidara Geldi?
Recep Tayyip Erdoğan'ın Siyasi Literatüre Kazandırdığı Kelimeler
