Sovyetler Birliği'nin Var Olmayan Onlarca Ürün İçin Binlerce Reklam Üretmesi
1922 yılında bolşeviklerin iç savaştan zaferle çıkarak tüm rusya'da otoriteyi sağlamasıyla kurulan sovyetler birliği, 1991 tarihindeki dağılmasına kadar olan sürede bir sürü garip olay ve çalkantılı süreçler geçirmiştir.
işte bunlardan biri de ülkede yayımlanan reklamlardı. evet, yanlış duymadınız: reklamlar. reklamlar aslında bir ürünün tanıtımını ve satışlarını artırmak üzerine kurulu bir sistemdir fakat 1967 ve 1991 yılları arasında sovyetler birliği'nde bu sistem böyle işlememiştir. aklı başında olan kimse, var olmayan bir ürün için bir televizyon reklamı yapar mı? evet, kimse yapmaz fakat 1967 ve 1991 yılları arasında sovyetler birliği bu olayı gerçekleştirdi.
sovyetler'in o zamanki devlet başkanı olan leonid brejnev, sovyetler birliği'nin tek reklam ajansı olan estonya merkezli eesti reklaamfilm (erf)'nin tüketim mallarına odaklanmasını emretti. bunun üzerine erf, yukarıdaki tarihler arasında devlete ait şirketlerin üretmediği ve kesinlikle üretme niyetinde olmadığı ürünler için kelimenin tam anlamıyla binlerce reklam üretti.
bu reklamlar nelerdir diye bakacak olursak; dondurma, otomobil, çeşitli konserve ürünler ve çift katlı klozet kapağı gibi, var olmayan ürünler için 6000 civarında reklam yaptılar.
reklamlardan bazıları:
peki neden bunu yapmışlardı ?
erf hakkında the gold spinners adlı bir belgeselin yönetmenliğini yapan hardi volmer bu olay hakkında şunları dile getirdi:
"bu olay tamamıyla planlı ekonominin saçmalığıdır. sovyetler'de neredeyse her şey için tutturulması gereken sabit bir değerler bulunmaktaydı. geri kalan her şey, gerçek olması planlanan sayılara göre ayarlamaktaydı ve bu durum oldukça zordu. dolayısıyla, her sovyet şirketi bütçesinin %1'inin reklama harcanması yönünde sabit bir plan vardı. o zaman paranın harcanması gerekiyordu. kliplerin yüksek veya düşük kalitede olup olmadığı ya da hiç işe yarayıp yaramadığı gerçekten kimsenin umurunda değildi."
duruma sovyet halkı açısından baktığımızda acılı bir durum söz konusu olduğu halde reklamlar hem kafa karıştırıcıydı, hem eğlenceliydi. halkın genel kanısı şu yöndeydi; eğer mallar iyi kalitedeyse, neden reklama ihtiyaçları vardı.
kaliteli ürünlerin sovyet raflarından hızla satılıp ve genellikle istiflendiğini, sahaya çıkan ürünlerin ise kalitesiz olduğunu düşünüyorlardı.
diğer taraftan, reklamlar oldukça popüler hale geldi ve sovyet halkı reklam aralarını bekler oldular. sovyet kanallarında her cumartesi öğleden sonraları yayımlanan bu 20 dakikalık reklam kuşakları bir anda sovyet ailelerin en sevdikleri televizyon programı haline dönmüştü.
Sovyetler Birliği Yıkılana Kadar Çözülemeyen Tuvalet Kağıdı Sorunu
