Spoiler Vermenin İmkansız Olduğu Bir Film Olan Predestination'ı Anlama Rehberi

2014 yılında izleyebileceğiniz en iyi filmlerden ilk 3'e girer (ve bu sene hakkaten çok iyi filmler geldi).

hatta 2014'ü de geç, son senelerde izlediğim en iyi filmlerden kesinlikle. kurguya bayıldım, çok orjinal, resmen beynim sulandı.

kronolojik sıra yapalım filme ki olaylar biraz daha netleşsin.

--- spoiler ---

(bkz: loop)

film öyle bir film ki,

başta düşündüğünüz şey sonradan defalarca çürüyor; vazgeçiyorsunuz tekrar "acaba mı?" diyorsunuz, tekrar çürüyor, tekrar "acaba mı" diyorsunuz, tekrar çürüyor... sonra ise, en başta tahmin edip sonra vazgeçtiğinizin aslında doğru olduğunu görünce kendi kendinize kazık atmış gibi hissediyorsunuz. bu film bana bunu yaptırdı ya gerçekten helal olsun. film kendi içinde paradokslar yaşarken ben de kendim izlerken paradokslara girdim.

-filmin ilk başlarında zaman vs. bir şeyler kafanızda oluşuyor ama orada gördüklerinizi hafızanıza kazıyıp düşünmeden izleyin(sadece tarihlere dikkat). kendinizi salmazsanız rahatsız olursunuz; film zaten size her şeyi açıklıyor.

1) filmin başında bomba patlama sahnesi önemli, sadece hafızaya kazımak lazım çünkü ben dikkat ettiğimde bombacıyı vurmaya çalışırken zamanı tutturamayıp patlama yüzünden yüzü yanan bomba imhacı elemana çantayı uzatan (öeeh) kişi en az 1980+ giyimli. 60-70'ler değil. bunu unutmamak lazım ki bomba patlama tarihi 1970

2) yüzü yanan eleman çantayı (zaman makinasını) aldıktan sonra başka bir zamana gidiyor ve yüz ameliyatı olup yüzünü değiştiriyor(1992- ama bunu şu an bilmiyoruz, bundan sonraki 1992 yazdığım yerde 92 olduğunu anlayacağız, henüz tarihe dair bir şey yok), ardından bartender olarak tekrar göreve çıkıyor. ( 6 kasım 1970)

bu arada new york'ta 10.000+ kişinin öleceği bir patlamanın 1975'te yaşanmış olduğunu öğreniyoruz. her şey bunu engellemek üzerine.

2) bar sahnesinde çocuk bombacıyı savununca işkillenip bu sünepe bombacı olabilir dedim. sonra feleğin çemberinden geçmiş, bunun bomba yapacak dermanı yok, resmen boku yemiş bundan cacık olmaz dedim.

çünkü;

-kız kimsesiz, kimsesizler yurduna bırakılıyor (1945),

-kız okuyor uzay projesine girmeye çalışıyor ama olmuyor. hep vücudunun diğer kızlara göre daha güçlü ve dinç olduğu farkediliyor. 

-en son kavga ediyor ve bu sebeple uzaklaştırılıyor. 

-sonra kız için her şey bitmişken bir çocukla yolda çarpışıp tanışıyor, konuşma esnasında abraham lincoln'ün repliğini karşılıklı tamamlayarak devam ediyorlar, bu tesadüfe kız çok şaşırıyor çocuğun bunu bilmesine...

-çocuk bunu hamile bırakıp terk ediyor, kız bir kız çocuğu doğuruyor ve çocuk küvezden kaçırılıyor- kız bunu barda anlatırken bir adam kaçırdı diyor, senin benim gibi bir adam diyor.

- kızın çocuğu olduğunda doktorlar vücudunda gariplik farkediyorlar, kızın rahmini ve yumurtalıklarını alıp erkek üreme organı yapıyorlar çünkü vücudunda böyle bir farklılık mevcutmuş. hatta doktoru "daha önce kontrollerde kimse sana söylemedi mi?" diyor. ardından birkaç operasyonla ve testesteron hormonu eklemesiyle kız yavaş yavaş çocuğa dönüşüyor (bardaki çocuk). jane-->john oluyor. aynı zamanda zaten kendisinin john olacağını bildiği için kıza gene jane ismini koyuyor.

3) sonra bundan bombacı olmaz diye, bizim asıl elemana(bartender) geçip bombacı olabilir mi dedim. yok ya ne alaka adam engellemeye çalışıyor dedim. **aslında bu soruyu burada sormak çok saçma, ama aynı zamanda değil. öyle bir enteresanlık var**

4) gel gör ki kız/oğlan hikayeyi anlattıktan sonra gel seni terkeden adamı öldürmene yardım edeyim, sen de sonra benim için çalış dedi ( robertsonla çalışıyorum dedi ve robertson bu kızın eski hikayede anlattığı uzay işlerindeki spacecorps'un elemanı, yani eski alınmadığı işin sahibi adam) ve geçmişe gittiler, elemanı öldürmeye. (1963'e)

5) geçmişe gidince kız okulun kapısından çıktı (filmin başındaki aynı sahne), içimden dedim ki "hayır ya kendinle çarpışma allahını kitabını seversen" dedim ama çarpıştılar.*** işte filmin boka sarmaya başladığı yer tam olarak burasıydı.*** çocuk kıza aynı cümleyi söyledi(abraham lincoln) ve devam etti. (1963)

6) kızla kendisinin cinsiyet değiştirmiş erkek hali flört etmeye başladılar (evet olacak iş değil). (hala 1963) bu sırada bizim eleman beraber gittikleri 63 yılından zamanda zıplama yapıp ilk sahnedeki bombayı durdurmaya gitti(1970); fakat uzun saçlı bir adam gelip kendisiyle kapıştı ve kendisini (bartenderı) bayıltıp; bombayı durdurmaya gelen filmin ilk sahnesindeki şapkalı bomba imhacıyı filmin ilk sahnesinde olanlar gibi aynen vurdu. adamın yüzü yandı. (tamamen ilk sahne)

buradaki önemli nokta bartender arkalarda düşüyor ve etkisiz hale getiriyor, bu sebeple orada olmasına rağmen filmin ilk sahnesindeki bomba sahnesinde gözükmüyor. bomba patladıktan sonra ise işler değişiyor; ilk sahnede yeni giyimli olan dediğimiz adam aslında bartender, ve çantayı uzatan da o gene. -çantayı yüzü yanan adama ilk sahnede ateş eden kişi çantayı uzatmıyor aslında- bu sırada bartender'ın verdiği çantayı alan yüzü yanık eleman(bomba imhacı) 1992'ye dönüyor (en başta referans verdiğim 1992 burasıydı). diğer eleman ışınlandıktan sonra, bartender ise bombadan parça alıyor ve 1964'e dönüyor.

7) bartender 1964'te bebeği kaçırmaya gidiyor. -63'te kız hamile kalmıştır- bebeği alıp 45'e götürür ve aynı kızın barda anlattığı hikayede olduğu gibi kimsesizler yurdunun kapısına bırakıyor. burada jane tekrar hayata geçiyor.

-jane ismi bebeğin ayağında yazılı değil, adam küvezden kaçırdığında onu kesiyor, bu sebeple olay zaman döngüsünde hep aynı işlediği için, hemşire aynı hemşire, zaman aynı zaman ve bebek ile tüm şartlar aynı olduğu için hemşire bebeğe her zaman "jane" ismini verecektir- sonrasında bartender 63'e dönüp çocuğun kızı terkedeceği yerde çocuğu çağırır. çocuk kızı bırakmak istemez ama bartender robertson'a gidiyoruz diyerek çocuğu kandırır ve 1985'e giderler. 85'te 22 yıl atlandığı için çocuk hastaneye kaldırılır (zamanda zıplanmadan dolayı yıpranmaya alışık değil).

8) çocuğun yatağının başında robertson ile bartender durmaktadır ve bartender: "bombacı hala dışarıda, beceremedik" der. robertson "bombacı seni daha iyi bir ajan yaptı, o birçok saldırıyı önledi(yatağı göstererek); senin yaptığın iş sayesinde" der. "bombacı olmasa organizasyon bu kadar büyüyemezdi" der ve bartender "o bir terörist" der. **burada döngü artık iyice ortaya çıkmıştır.**

ardından robertson bir zarf uzatır ve "zamanlayıcı" der. "yönetmelik gereğince son yerine ulaştığında kit (çanta, yani zaman makinası) devreden çıkacak -bir daha dönüş yok" der. çünkü emekli olmaktadır ve emekliliğindeki son zamanını ve yerini patlamanın hemen öncesindeki patlamaya (75'teki büyük patlama) yakın yere almıştır. *zaman makinası neden error veriyor diyenler için*

9) 85'te ben istifa ediyorum deyip bardan ayrılır ve ocak 1975'e gider. alet devre dışı kalır (robertson'un dediği gibi). (error yazma olayı) - bomba ise mart 1975-

10) eline verilen zarfta "zamanlayıcı"nın faturası var. 6'da anlattığım bombadan aldığı parça zamanlayıcı; o zamanlayıcıdan bomba patlama merkezine yakın alınabilecek yeri buluyor (elektronik mağazası diye). zaten şüpheli hakkında birçok resim çekilmiş ve şüphelinin olağan davranışları incelenmiş olarak gözüküyor filmde. -robertson belirtmişti zaten yeni ipuçları var diye-

supermarket, çamaşırhane şüphelinin gittiği yerler olarak görülüyor (öyle belirlenmiş). bomba patlama yerine yakın yerler bunlar. ve zamanlayıcı alınan elektronik mağazası da o bölgede. "şüphelinin rutini" diye yazılmış bir notta gece 1'de çamaşırlığa gittiği yazıyor. bartender da o saatte oraya gidiyor.

11) uzun saçlı adamı buluyor ( 6'da anlattığım, bomba alanına gittiğinde kendisini bayıltan ve bombayı imha etmeye giden adamı vuran) (ve aynı zamanda kendisinin saçları uzun ve sakallı hali).

bartender "sen katilsin" diyor, yaşlılığı; "bombaları patlatarak daha sonra gelecekte gördüğüm birçok saldırıyı engelledim" diyor ve ekliyor ;yaşlı hali "kullanımdan kaldırılan zaman makinasının kullanımdan kalkmadığını rapor ettin mi?" diyor. bu kader değil, alın yazısı; biz yaptık bunu diyor. seni ben, beni sen yarattın bu bir paradoks diyor.

12) asıl olarak; gördüğümüz yüzü yanan takım elbisesi ve şapkasıyla o 70 yılındaki patlamaya gönderilen kişi; barda hayat hikayesini anlatan, sonra 63'e, sonra 85'e beraber döndüğü çocuk. (7'de anlattığım gibi yatakta yatıyor sonra robertson'la çalışarak kuruma hizmet ediyor, zaman yolculuğu yapıyor ve tekrar yüzü yanıyor, ameliyat oluyor. eski halini bulup tekrar görevlendiriyor).

hepsi aynı insanın farklı zamanları ve döngü tam devam ediyor.

11'e devam; eğer beni vurursan sen "ben" olacaksın diyor. döngüyü kırmak istiyorsan beraber yaşayalım diyor. fakat bartender bunca insanı öldürmene izin vermeyeceğim deyip yaşlılığını vuruyor (gerçi artık bartender demek de doğru değil çünkü hepsi aynı kişi ama sonuçta oradan atlayarak gelen bartender olduğu için kafa karışıklığına mahal vermeyelim).

bu sırada göreve yeni başlayan john'a kasete kaydettiği not okunuyor. olaylar aynı şekilde yeniden başlayıp devam ediyor (filme göre).

sıkıntı olan kısım;

- en son 11'de karşımıza çıkan yaşlılığını gördük, fakat eleman ne ara o kadar yaşlanacak? (patlamadan sadece 3 ay önce gitti)

- film döngü üzerine ama adamı vurduğunda aslında döngüye girdiğini düşünsek de eleman hem o adamın aynısı değil, hem de o adamın yaptığı gibi bombayı patlatmayabilir (herkesi öldürmene izin veremem) diyor. bu şekilde döngü nasıl devam edecek?

bu tarz filmlerde klasik yaptığım; "öyledir ya" mantığıyla izleyip bunları görmezden geleceğiz mecburen.

--- spoiler ---