Türlü Efsanelere de Konu Olan 1700 Yıllık Tarihi Yapı: Çemberlitaş Sütunu
ms 330 yıllarında başkentin roma'dan istanbul'a nakli sebebiyle şehrin ikinci tepesindeki büyük meydanın ortasına imparator konstantin şerefine dikilen sütundur çemberlitaş. forum konstantin diye bilinen meydanın etrafı da sütunlu galeriler ile çevrilmişti. çemberlitaş, "yanık sütun" veya "konstantin/stavros sütunu" olarak da bilinir.
orijinalinden daha kısa hali günümüze gelebilmiştir. eskiden sütunun tepesinde imparator konstantin'in güneş tanrısı pozundaki heykeli bulunurdu. sütunun porfir blokları zamanla çatladığı için demir çemberlerle çevrilmiştir. sütunun dibindeki küçük bir oda da hristiyanlığın ilk dönemlerine ait kutsal emanetler odası bulunduğuna inanılıyor.
çemberlitaş, divan yolu üzerinde yer alır. roma apollon tapınağı'ndaki çemberlitaş sütunu 1. konstantin tarafından istanbul'a getirilmiştir. tepesindeki heykelin yıldırım düşmesiyle parçalanması üzerine yerine mermer bir haç konulmuş fakat osmanlı döneminde bu haç indirilmiştir. sultan 2. mustafa sütunu çemberlerle sağlamlaştırmıştır ve şu an üzerinde bulunduğu kaideye inşaa ettirmiştir.yüksekliği 35 metredir.
bizans'ın pagan inanışında sütunlar, hükümdarların veya tanrıların gücünü simgeliyordu. bu yüzden istanbul'un çeşitli yerlerine sütunlar dikilmiştir. bu sütunların altına da kutsal kabul edilen eşyalar gömülüyordu. bu sütunun altında da nuh'un asası, musa'ya su veren taş, isa'nın dağıttığı kutsal ekmeğin kırıntıları, isa'nın mezarından toprak, isa'nın gerildiği çarmıhın ve tırnaklarının parçaları, süleyman'ın yedi kollu şamdanı gibi kutsal şeyler gömülmüş.
sütunun orijinal halinde tepede güneş tanrısı helios olarak betimlenmiş bir konstantin heykeli varmış. pagan inanış yerini hristiyanlığa bırakınca, bu heykelin yerini de büyük bir haç almış. 1453'te istanbul'un fethiyle başlayan değişime kurban gitmiş bu haç da. camiiye çevrilen birçok kilisenin kaderini paylaşmış ve kaldırılmış. yerine de bir şey konmamış. bu sütun zamanla eskidiği için güçlendirmek için etrafı çemberlerle sarılmış. böylece olmuş bizim çemberlitaş. ayrıca bir yangına maruz kaldığı için rengi değişmiş ve yanık sütun olarak da anılmış. bunları bilmeden yanından geçtiğim uzunca bir süre 328 yılında dikilen bu sütuna anlam verememiştim. verebilmeniz dileğiyle.
dahası için: gravürlerde istanbul
Osmanlı Sarayları Soğuk Kış Günlerinde Nasıl Isıtılıyordu?
